Ziya Gökalp`in düşüncelerinin inkılap tarihi ders kitaplarına yansıması

Abstract

XIX. yy Osmanlı eğitimi, farklı tipte insanlar yetiştirmiştir. Eğitimin pragmatik anlayışı; Osmanlı tebaasını doğu ve batı ekseninde sürüklemiştir. Ziya Gökalp eğitim sorununa Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak çözümünü bulmuştur. Yaşamının sekiz yılına sığdırdığı yazılarıyla Türkiye Cumhuriyeti'ne fikir bakımından katkıları olmuştur. Mustafa Kemal'in fikirlerimin babası diye nitelendirdiği Ziya Gökalp Cumhuriyet düşüncesine Ne Mutlu Türküm Diyene anlayışının Milliyetçilik fikriyle katkıda bulunmuştur. Gökalp'in bahsettiği Türkleşmek ya da Türkçülük düşüncesi Türk kültürünü yüceltmek şeklinde Türkiye Cumhuriyeti'nin tarih çalışmalarına Türk Tarih Tezi adı altında kaynaklık etmiştir.Çalışmadaki amaç Cumhuriyete başta ulus-devlet düşüncesi olmak üzere pek çok konuda katkı sağlayan düşünürün eğitimin ortak gayesi olan milli fertler yetiştirme düşüncesini ve bu düşüncesinin ders kitapları aracılığıyla 1932'den başlayarak nasıl tanıtıldığını göstermektir.Bu çalışmada öncelikle Ziya Gökalp'in düşüncelerine etki eden siyasi yaşamından, daha sonra; mefkûre, millet, Türkçülük, kültür medeniyet gibi konulardaki düşüncelerinden ve bu düşüncelerin Türkiye Cumhuriyeti'ne doğrudan ya da dolaylı olarak etkisinden bahsedilmiştir.Çalışmada Nitel Araştırma yöntemlerinden literatür taraması yapılmıştır. Gökalp'in eserlerinden başka Cumhuriyet düşüncesine etki eden Ziya Gökalp çalışmada kolay ulaşılabilirlik ilkesinden hareket edilerek seçilen Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, ilköğretim sekizinci sınıf İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük ders kitaplarında Ziya Gökalp'in daha önce bahsedilen fikirleri tarih sırasına ve yazara göre konu başlıklarında aranmıştır. Ders kitaplarına etkisi Gökalp'in eğitimin amacının milli fertler yetiştirme hedefi göz önünde alınarak araştırılmıştır. İlköğretim ve lise İnkılâp Tarihi ders kitapları Gökalp'in etkisi olduğu belirlenen İnkılâplarda incelenmiştir.Çalışmanın sonunda Nicel Araştırma yöntemlerinden anket kullanılmıştır. Aydın Merkez ilçeye bağlı 13 adet, ilköğretim okulu tesadüfî örneklem yoluyla seçilmiştir. Okullarda bulunan toplam 26 öğretmen ile görüşme sağlanmıştır. Veri kaybından dolayı 20 adet anket değerlendirmeye alınmıştır. Likert tipi kullanılan ölçekte 5 adet derecelendirme yapılmıştır. Ziya Gökalp hakkında bilgi soruları, Gökalp'in İnkılâplara etkisi hakkında sorulan sorular ve Ziya Gökalp'in düşüncelerinin ders kitaplarına etkisi ile ilgili olmak üzere toplam 19 soru sorulmuştur. Anketteki amaç katılımcıların Ziya Gökalp ve ders kitaplarıyla ilgili farkındalıklarını ölçmektir. Anketteki ders kitapları kolay ulaşılabilirlik ilkesine dayanarak seçilen 5 adet ilköğretim sekizinci sınıf ders kitabıdır.Gökalp'in düşüncelerinin önemli bir kısmını oluşturan mefkûre düşüncesinin Gökalp'in tanımına uygun olarak ders kitaplarında Türkiye'nin siyasi ve ekonomik durumundan etkilendiği çalışmada tespit edilen sonuçlardan biridir. Gökalp'in; dil, millet, din unsurları birlik ve beraberlik ilkesine vurgu yapılarak 1980 dönemindeki ders kitabında vurgulanmıştır. 1980'den sonra yazılan ders kitapları ise daha çok ticari kaygılarla ve bütünleştirici unsurlar dikkate alınmadan yazılmıştır. İlköğretim sekizinci sınıf İnkılap Tarihi ders kitapları ?Atatürkçülük? konusuna vurgu yaparak daha çok tanımlar üzerinde durmuşlardır.

XIX. century Ottoman education, has produced different kinds of people. Pragmatic understanding of education,dragged the Ottoman subjects to the east and west axis. Ziya Gökalp has found solutions which are Turkification ,Islamization, modernization, for the educational problems. With his writings that constitute eight year of his life, he contributed Republic of Turkey in terms of ideas. Ziya Gokalp,described by Mustafa Kemal as the father of his ideas, He contributed to the Republican idea with the nationalizm idea of the perspective of `How Happy is he who call himself a Türk` . Thought of Turkism or Turkification mentioned by Gökalp was the source of history works of Republic of Turkey under the name of the Turkish History Thesis and in the way of enriching Turkish culture.In this study, firstly political life of Ziya Gokalp affecting his ideas , then; his thoughts on issues such as ideal, folks, Turkism, culture, civilization, and the influence of these ideas on Republic of Turkey, either directly or indirectly, are discussed.In the study literature scanning ,one of the qualitative research methods, was carried out.. Other than the works of Ziya Gökalp who affects Republican thought, chosen taking easy accessibility for history of the Republic of Turkey into consideration,, elementary eighth-grade History of Revolution and Kemalism , in primary National History textbooks, The previously mentioned ideas of Ziya Gokalp are sought chronologically and in topic titles according the author. Affect on textbooks is sought taking Gökalp's bringing up national individuals of education goal into consideration. High school and primary school textbooks are examined in revolutions determined on which there is Gökalp's effect.Survey which is one of the quantitative research methods is used at the end of the study.. 13 elementary schools on the central district of Aydın were selected by random sampling. In schools,interviews are made with a total of 26 teachers. Due to data loss,20 questionnaires were evaluated. In the Likert-type scale five ratings were made. For a total of 19 questions were asked in which there are information questions about the Ziya Gokalp,questions about the effect of Ziya Gokalp on reforms and his thoughts' effect on textbooks. Purpose of the survey is to measure the participants' awareness of Ziya Gokalp and textbooks. Textbooks in the questionnaire, selected on the basis of easy accessibility principle,are the eighth grade course books.