Psikolojik sözleşme ihlali algısının prososyal davranışlar üzerindeki etkisinde etik liderliğin aracılık rolü: Akademisyenler üzerinde bir araştırma

Abstract

Bu çalışmada, psikolojik sözleşme ihlali algısı, etik liderlik ve prososyal davranış değişkenleri arasındaki ilişkiler incelenmektedir. Çalışmanın amacı, psikolojik sözleşme ihlali algısının prososyal davranışlar üzerindeki etkisini ve bu etkide etik liderliğin aracılık rolünü tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda ilgili literatür taranarak değişkenler arası ilişkileri gösteren bir model geliştirilmiştir. Modeli test etmek amacıyla, Türkiye`de Karadeniz Bölgesi`nde faaliyet gösteren 18 devlet üniversitesinde görev yapmakta olan 630 akademisyenden anket tekniği ile veri toplanmıştır. Elde edilen veriler AMOS istatistik programında Yapısal Eşitlik Modeli ile analiz edilerek hipotezler sınanmıştır. Analiz sonucunda tüm hipotezler kabul edilmiştir. Araştırma sonucuna göre psikolojik sözleşme ihlali algısı, akademisyenlerin prososyal davranışlarını olumsuz etkilemekte; etik liderlik ise akademisyenlerin prososyal davranışlarını olumlu etkilemektedir. Ayrıca psikolojik sözleşme ihlali algısının akademisyenlerin prososyal davranışları üzerindeki etkisinde etik liderliğin kısmi aracılık rolünün olduğu tespit edilmiştir. Diğer bir ifade ile üniversite yöneticilerinin etik liderlik davranışı, psikolojik sözleşme ihlali algısının akademisyenlerin prososyal davranışları üzerindeki olumsuz etkisini azaltmaktadır. Bu sonuca göre üniversitelerde psikolojik sözleşme ihlallerine karşı etik liderlik bir çözüm yolu olarak önerilebilmektedir.

Relations between perception of psychological contract breach, ethical leadership and prosocial behavior variables are examined in this study. The aim of the study is to determine the impact of perception of psychological contract breach on prosocial behaviors and identify the mediating role of ethical leadership in this impact. With this purpose, a model which shows relations between the variables has been developed by searching the relevant literature. In order to test the model, data have collected by survey technique from 630 academicians who work 18 state universities operating in the Black Sea Region in Turkey. The obtained data have been analyzed with the Structural Equation Model in the AMOS statistical program to test hypotheses. As a result of the analysis, all hypothesis have been accepted. According to research result, the perception of psychological contract breach affects negatively the prosocial behaviors of academicians, ethical leaderships affects positively the prosocial behaviors. Moreover, it has been found that ethical leadership has a partial mediation role in the impact of perception of psychological contract breach on prosocial behaviors of academicians. In other words the ethical leadership behavior of university administrators reduce the negative impact of perception of psychological contract breach on prosocial behaviors of academicians. According to this result ethical leadership can be suggested as a solution against psychological contract breach at the universities.