Ticari defterlerin delil niteliği

Abstract

Geçmişte ve günümüzde tacirler, gerek ticari işletmelerinin mali ve iktisadi durumunu, gerekse diğer kişilerle olan ticari ilişkilerin tespiti ve borç-alacak hesabı için defter tutma ihtiyacı hissetmişlerdir. Bugünkü anlamda ticari defter kayıtları tarihte ilk kez XIV. Louis' in 1673 tarihli `Ordonnance de Commerce` isimli kanun kuvvetinde emirnamesi ile düzenlenmiştir. Bu düzenleme öncelikle kendisini izleyen 1807 tarihli Fransız Ticaret Kanunu' na geçmiş, oradan da bu kanunun bir tercümesi olan 1850 tarihi Kanunname-i Ticaret ile ülkemiz mevzuatına katılmıştır. 1807 tarihli Ticaret Kanunundan 1926 tarihli Ticaret Kanununa, oradan da 1957 tarihli 6762 Sayılı Ticaret Kanunumuza yerleşen ticari defterler 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda düzenlenmiştir. 6102 Sayılı TTK' da diğer Ticaret Kanunları'ndan farklı olarak ticari defterlerin delil niteliğine ilişkin hükümlere modern kanunlarda benzer hükümlerin yer almadığı gerekçesi ile yer verilmemiştir. Bunun yerine ticari defterlerin delil niteliğine ilişkin hükümler 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren HMK m. 222'de tek bir maddede düzenlenmiştir. Bu durum doktrinde birçok tartışmayı beraberinde getirmiş, başta bu kanunların yürürlüğe girdiği tarihlerde hangisinin öncelikli olarak uygulanması gerektiği tartışılmıştır. Bunun yanı sıra ticari defterlerle ispata ilişkin hükümlerin TTK' da düzenlenmemiş olması ve HMK m. 222 hükmünün yeterince açıklık ihtiva etmemesi doktrinde tartışma konusu olmuştur. Ticari defter tutulması yükümlülüğü, tacirler arasında çıkan uyuşmazlıklarda tarafların iddialarının ispatı için kullanılan birçok delilin yanı sıra ticari defterlerin dedelil olarak kullanılabilmesinin yolunu açmıĢtır. Ticari defter ve belgelerin tutulmasıtacir açısından hem hak hem de yükümlülük niteliğindedir. Ticari defterlerin delilniteliğini haiz olabilmesi için usulüne uygun ve eksiksiz tutulması gerekmektedir.Bu çalıĢmanın amacı ülkemizde ticari defterlerle ispat usulünde 6100 SayılıHukuk Muhakemeleri Kanunu ile yapılan değiĢiklikleri tespit ederek, getirilen yenidüzenlemeyi baĢta yürürlük sorunu olmak üzere uygulamada ortaya çıkan diğersorunlarla birlikte incelemektir.Anahtar Kelimeler: Ticari defterler, delil niteliği, ispat usulü.

Even in the past and present merchants need to keep commercial books to learn their enterprises' both financial and economic situation, trade relations with other people and to determine debts and accounts receivable. The first use of commercial books record as today's use is seen in the statutory decree called Ordonnance de Commerce which is dated in 1673 by XIV. Lois. These regulations primarily showed itself in following French Commercial Code and then it entered as a direct translation to our code which is called Kanunname-i Ticaret in 1850. Commercial books are shown in our Trade Law Codes from Trade Code dated 1807, then 1926 dated Trade Law Code, 1957 dated Trade Law Code and lastly it is arranged in 6102 numbered Turkish Trade Code which inured in 01.07.2012. In 6102 numbered Turkish Trade Code, unlike other Trade Codes, law makers don't place decrees as an evidence of commercial books because they are not placed in modern law codes. On the other hand as an evidence of commercial books are regulated in Civil Procedure Code in just one code called 222 which inured in 01.10.2011. It brought some discussions in doctrine that primarily which code would be applied during they inured. Furthermore the other discussion is over that as an evidence of commercial books are not regulated in Turkish Trade Code and it is only regulated in one code number 222 in Civil Procedure Code doesn't have enough clarity. The obligation of keeping commercial books brought lots of evidence to dispute between the merchants to prove their claim and opened the way of use as an evidence of commercial books. Keeping of commercial books are both obligation ixand right for merchant. For the use of commercial books as evidence it must be kept duly and fully. The aim of this study is to determine as an evidence of commercial books in our country in the light of changes over 6100 numbered Civil Procedure Code and primarily analyze the concern of operation and the other concerns which occurs while the code is applied.Key codes: commercial books, evidence of commercial books, the method of proof.