Akademik özyeterliğin yordayıcıları: Belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ile ilgili olumlu inanç ve akademik kontrol odağı

Abstract

Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin akademik öz-yeterliklerinin belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri, endişe ile ilgili olumlu inançları ve akademik kontrol odakları tarafından ne derece yordandığının belirlenmesi ve akademik öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 eğitim ve öğretim yılında Mehmet Akif Ersoy Üniversitesinden basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenmiş Eğitim Fakültesi, Veteriner Fakültesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Yabancı Diller Yüksekokulu ve Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu'ndan seçilen 717 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri; araştırmacılar tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu, Jerusalem ve Schwarzer tarafından (1981) geliştirilen Yılmaz, Gürçay ve Ekici (2007)'nin Türkçe'ye uyarladığı Akademik Öz-yeterlik Ölçeği, Freeston (1994) tarafından geliştirilen Sarı ve Dağ (2009) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği, yine Freeston (1994) tarafından geliştirilen Sarı ve Dağ (2009)'ın Türkçe'ye uyarladığı Endişe ile İlgili Olumlu İnançlar Ölçeği ve Akın (2007) tarafından geliştirilen Akademik Kontrol Odağı Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde; farklılıklara ilişkin analizde bağımsız gruplar t-testi ile tek yönlü varyans analizi, değişkenler arasındaki ilişkiyi saptamak için pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı ve değişkenlerin akademik öz-yeterliği ne derece yordadığını saptayabilmek için ise hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Veriler SPSS 15.0 programı ile analiz edilmiştir. Bulguların yorumlanmasında anlamlılık düzeyi .05 alınmıştır. Araştırma sonucunda üniversite öğrencilerinin; akademik öz-yeterliklerinin endişe ile ilgili olumlu inançlar ve akademik içsel kontrol odağı tarafından pozitif; belirsizliğe tahammülsüzlük ve akademik dışsal kontrol odağı tarafından negatif yönde anlamlı şekilde yordandığı bulgusuna ulaşılmıştır. Bunun yanında üniversite öğrencilerinin akademik öz-yeterliklerinin; cinsiyetlerine göre erkekler lehine, yaşlarına göre büyük yaş grubuna sahip öğrenciler lehine, dersleri kolay olarak algılanılan bölümlerde öğrenim gören öğrenciler lehine ve en uzun süre büyük şehirde yaşayan öğrenciler lehine anlamlı farklılaştığı bulgulanmıştır. Ayrıca üniversite öğrencilerinin akademik öz-yeterliklerinin sosyoekonomik durum, aile yapısı ve anne-baba öğrenim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar sözcükler: Akademik Öz-yeterlik, Belirsizliğe Tahammülsüzlük, Endişe ile İlgili Olumlu İnançlar, Akademik Kontrol Odağı.

The aim of this study is to analyze academic self efficacy of university students according to different variables and to determine to what degree the academic self efficacy of university students is predicted by their intolerance of uncertainty, academic locus of control and positive beliefs about worry. The study group of the research consists of 717 university students chosen via simple random sampling method from Education Faculty, Vet Faculty, Health Sciences Faculty, Foreign Languages College, and Social Sciences College of the 2015-2016 Academic Year of the Mehmet Akif Ersoy University. Research data was collected via personal info questionnaire developed by researchers, Academic Self Efficacy scale which was developed by Jerusalem and Schwarzer (1981) and translated to Turkish by Yılmaz, Gürçay and Ekici (2007), Intolerance of Uncertainty Scale which was developed by Freeston (1994) and translated to Turkish by Sarı and Dağ (2009), Positive Beliefs about Worry Scale which was developed by Freeston (1994) and translated to Turkish by Sarı and Dağ (2009), and Academic Locus of Control Scale which was developed by Akın (2007). In data analysis; independent samples t-test and single direction variance analysis were used to determine differences and pearson moments correlation coefficient was used to determine the relation between variances and hierarchical regression analysis was to understand how variances predict the academic self efficacy. Data was analyzed via SPSS 15.0 programme and to interpret the findings significance level was taken as 05. As a result of research, findings showed that academic self efficacy of the university students is positively predicted by positive beliefs about worry and academic internal locus of control while it is negatively predicted by intolerance of uncertainty and academic external locus of control. In addition to these, the academic self efficacy of university students was meaningfully differentiated on behalf of male students, older students, students of departments which are deemed easy, and students who lived in a big city most. Also, academic self efficacy of university students wasn't meaningfully differentiated according to their socio-economical status, family structure, and parent's education level. Key Words: Academic Self-Efficacy, Intolerance of Uncertainty, Positive Beliefs about Worry, Academic Locus of Control.