Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri ile Türkiye`nin Avrupa Birliği`ne tam üyeliklerinin Avrupa Birliği`nin bütünleşme ve genişleme dinamikleri yönüyle değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Batı Avrupa'da Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu' nun oluşumu ile başlayan bütünleşme hareketi, geçen kırkbeş yıllık süre içinde büyük bir gelişme göstermiştir. Öngörülen bütünleşme hedeflerine paralel olarak bütünleşme ile eş zamanlı genişlemeler gerçekleştirilmiş ve Batı Avrupa bütünleşmesi Avrupa Birliği çatısı altında toplanmıştır. Avrupa Birliği 1997 yılı itibariyle yeni bir genişlemenin eşiğine gelmiş bulunmaktadır. Avrupa Birliği'nin 2000'li yıllara ait genişleme gündemine Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri ile Kıbrıs'ın dahil edilmesi öngörülmektedir. Türkiye ile ilişkilerin ise genişleme gündemi dışında, Gümrük Birliği çerçevesinde daha farklı bir statüde sürdürülmesi önerilmektedir. Avrupa Birliği' nin 2000'li yıllara ait genişleme gündemine Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri alınırken Türkiye'nin gündem dışında değerlendirilmesi, sözkonusu çalışmanın yapılmasındaki itici gücü oluşturmuştur. Çalışma, Türkiye'nin Avrupa Birliği' nin genişleme gündeminde yer alamamasının nedenlerini ortaya koyabilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında belirlenen objektif kriterler doğrultusunda, Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri ile Türkiye tam üyelik performans değerlendirmelerine tabi tutulmuştur. Söz konusu değerlendirmelerde, makro- ekonomik göstergeler ile genişleme ve bütünleşme çatışmasının odak noktalan olan Avrupa Topluluğu Bütçesi ile Avrupa Birliği' nin kurumsal yapısı esas alınmıştır. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen değerlendirmelerin özünde, Türkiye'nin genişleme gündemine alınmaları öngörülen ülkelerle kıyaslandığında, Avrupa Birliği' ne tam üyelik şansına sahip olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır.

ABSTRACT The European integration has been progressively evolved since the establishment of the European Coal and Steel Community. Parallel to the integration goals, enlargement has been successfully implemented within the integration process. And soon, the Western European integration has been gathered within the framework of the European Union. The European Union is on the eve of a new challange of enlargement by 1997. It is recommended to include the Central and Eastern European Countries and the Cyprus to the enlargement agenda of the European Union. As for Turkey, it is proposed to develop a special association which goes beyond the Customs Union. The probable inclusion of the Central and Eastern European Countries to the enlargement agenda of the European Union and the exclusion of Turkey from the same enlargement process has been incited to concentrate on the subject. This study has been realised in order to find out the obstacles which prevent Turkey's full membership to the European Union. In this study, the performances of the Central and Eastern European Countries and Turkey to the full membership of the European Union has been evaluated within the framework of the objective criterias. Macro-economic indicators, the European Community Budget and the European Union's institutional structure are used as the tools of the full membership evaluations. In essence, it is aimed within the context of this study, to determine the Turkey's eligibility to full membership of the European Union when compared with the Central and Eastern European Countries.