Intellectual property rights for biotechnological inventions and plant varieties with specific reference to the Eropean Union policies

Abstract

ÖZET Bitkiler üzerindeki yasal haklar gerek yeni bitki çeşitlerinin korunmasına yönelik bitki ıslahçı hakları gerekse patent hukuku kapsamında tesis edilebilmektedir. Bu tez çalışması öncelikle söz konusu iki sınai mülkiyet hakkını kapsamlı bir şekilde inceleme ve karşılaştırma amacını taşımaktadır. Tezin ilk bölümü, bitki çeşitlerine biyoteknolojik müdahale ile elde edilen transgenik bitkilerin buluş kapsamında patente konu olup olamayacağı, hangi koşullarda patent korumasının söz konusu olabileceği ve öte yandan bitki ıslahçı hakları kapsamında korumanın nitelikleri ve farklarının neler olduğu gibi soruları yanıtlamak amacını taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda önce uluslararası enstürmanlar ve ardından AB sınai mülkiyet mevzuatı ve uygulamaları değerlendirilmekte ve özellikle bitki çeşidi, transgenik bitki, etik boyut, asıl çeşitten türetilmiş materyal, çiftçi istisnası gibi kavramlara ilişkin ihtilaflı hükümlere doktrinde nasıl bir açıklık getirilmeye çalışıldığı analiz edilmektedir. Tezde amaçlanan diğer bir husus ise gelişmekte olan ülkelerin, fikri ve sınai mülkiyet haklarının bitki genetik kaynaklarına girişi kısıtlayacağı yönündeki endişelerini değerlendirmektir. Gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler arasında genetik kaynakların kullanımı konusunda süregelen iki kutuplu tartışmalar, önemli yasal enstürmanlar olan ; uluslararası çevre sözleşmesi Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi ve diğer kutbu temsil eden ticari enstrümanlar, özellikle Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Haklarına İlişkin Sözleşme (TRIPS) ve fikri mülkiyet haklarına ilişkin organizasyonlar ; Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunmasina İlişkin Uluslararasi Birlik Sözleşmesi (UPOV) ve Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO), ışığında değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu tez çalışması, biyolojik çeşitlilik ve geleneksel bilginin harmanıyla günümüze aktarılagelmiş paha biçilmez insanlık mirasının korunması yönünden konunun öncelikli bir hukuk meselesi olduğunu belirlemek bakımından önem arzeden bir çalışmadır. III

ABSTRACT i Plant breeder's rights or patents can offer FegaF protection for plants. The first aim of this thesis is to compare both protection systems. The thesis deals with the questions of, whether or not plant biotechnological inventions can be protected under patent law and on what grounds such a patent protection should be based, and, what can be subject matter under plant breeder's rights. The thesis first and foremost evaluates the plant biotechnological inventions and plant varieties at the international level and then focuses on the law policy and practice of the EU. The conflicts in the substantive provisions of existing EU plant intellectual property legislation, especially those relating to the definition of a plant variety, transgenic plant (GMO), morality, essentially derived material, farmers' privilege are analyzed in order to examine how legal doctrine has tried to introduce clarity to them. The second aim of the thesis is to assess the concerns that have been voiced in developing countries with regard to the extent that IPR may restrict the access to plant genetic resources. The continuous debates between the two poles, the developing and developed countries, are evaluated in the light of the vital instruments, on the one hand, the environmental sector, represented by the Convention on Biological Diversity (CBD), and on the other side, the trade instruments, in particular the TRIPS Agreement, and organizations involved with intellectual property: the International Union for the Protection of New Varieties of Plants (UPOV) and the World Intellectual Property Organization (WIPO). Taking into consideration the growing threat of biopiracy this evaluation led us to conclude that these patents would monopolize the seed markets and create ethically unacceptable claims over natural creation. It is also has a great importance as a matter of law in the context of preserving the invaluable heritage of humankind that biological diversity and traditional knowledge constitute. II