Avrupa siyasal bütünleşmesi sürecinde Avrupa Birliği - Kosova ilişkileri: Yeni işlevselci bir değerlendirme

Abstract

Doksanlı yılların başından itibaren Avrupa Bütünleşmesi dinamiklerinde yaşanan gelişmeler, bu alana ilişkin kuramsal çalışmaların yeniden canlanmasına ve önem kazanmasına zemin hazırlarken, Avrupa Bütünleşmesi'ne yönelik Siyasal Kuramlar literatürünün ilk örneği olan Yeni İşlevselcilik de bu dönemden itibaren farklı akademisyenler tarafından yeniden canlandırılmıştır. Güncel dönemde kuramı çalışan yazarlar, öncelikle 'derinleşme' konusuna odaklanırken, bu dönemden itibaren coğrafi 'genişleme' olgusuna yönelik kuramsal çalışmalar da hem Avrupa Birliği'nin kurumsal gelişimi hem de Uluslararası İlişkiler içerisindeki Avrupa açısından önemli çalışma alanlarından biri haline gelmiştir. Yeni İşlevselcilik, ortaya çıktığı ilk dönemde Avrupa Bütünleşmesi'nin iç dinamiklerine odaklanmış, bu nedenle bütünleşmenin dışsal boyutlarından biri olarak karşımıza çıkan coğrafi genişleme olgusu, literatürde Yeni İşlevselcilik açısından her dönemde açıklanması güç bir olgu olarak yer edinmiştir. Yeni İşlevselciliğin kuramsal dağarcığının genişletildiği Haas sonrası dönemde de kurama yönelik bu kanı genel olarak değişmemiştir. Ancak son dönemde ortaya konan kuramsal çalışmalar, coğrafi genişleme olgusunun farklı boyutlarına odaklanarak Yeni İşlevselci değerlendirmeler sunmuşlar, bu durum Yeni İşlevselcilik ve coğrafi genişleme arasındaki ilişkinin değerlendirilmesini ilgi çekici bir araştırma konusu haline getirmiştir. Bu tez çalışması, Yeni İşlevselciliğin ve Haas sonrası dönemde kuramı yenileyen çalışmaların temel varsayımları ışığında, Yeni İşlevselciliğin coğrafi genişleme olgusunu kavramsallaştırma gücünü değerlendirmekte ve literatürdeki genel kanının aksine, Yeni İşlevselciliğin coğrafi genişleme olgusuna yönelik kuramsal araştırmalarda kullanışlı bir algı sağladığını savunmaktadır. Bu noktadan hareketle, çalışmanın devamında coğrafi genişleme olgusuna yönelik kuramsal çalışmalar literatürüne, Avrupa Birliği – Kosova ilişkilerini ele alan bir vaka değerlendirmesi sunulmuştur.

Since the beginning of the 1990s, while the developments on the dynamics of European Integration have been preparing ground for the revival of the theoretical studies on this field and bringing it into prominence, Neofunctionalism, which is the first example of European Integration theories, has been reformulated by different scholars. While scholars are currently working on Neofunctionalism, focusing primarily on 'deepening', starting from this period, theoretical work on 'enlargement' has also become an important research area both for institutional development of the European Union and Europe in discipline of International Relations. Neofunctionalism had mostly focused on the internal dynamics of the European Integration at the beginning of its emergence, therefore, 'enlargement' which has appeared as an external dimension of European Integration, has remained as a problematic phenomenon for Neofunctionalism. The common belief towards Neofunctionalism has not changed after the period of Haas in which the theoretical repertoire has expanded. However, recent theoretical research on enlargement have enriched Neofunctionalist analysis by focusing on different dimension of enlargement and this research has enabled the evaluation of relation between Neofunctionalism and enlargement to be more interesting. This thesis evaluates the power of Neofunctionalism in the conceptualization of enlargement as a phenomenon in the light of main assumptions of Neofunctionalist theory and reformulates Neofunctionalist assumptions. Despite the common belief in literature, it argues that Neofunctionalism provides a useful perception for theoretical research on enlargement phenomenon. Starting from this point, in this thesis the aim is to contribute to the literature of theoretical studies of enlargement by providing a case evaluation on the European Union – Kosovo relations.