Avrupa Birliği ortak pazarında miktar kısıtlamalarına eş etkili önlemler

Abstract

Malların serbest dolaşımı ilkesi, uluslararası ticaret hayatını yakından ilgilendirmesi nedeniyle, ekonomik temelli kurulan Avrupa Birliği'ndeki serbestilerden en önemlisi olarak yorumlanabilir; ancak önemine rağmen bugüne kadar tam anlamıyla sağlanamamış, bu uğurda atılan adımlar ise yetersiz kalmıştır. Tek başına gümrük vergisi ve kotaların kaldırılması, iç pazar dâhilinde malların serbest dolaşımını temin edememiştir. Bu sebeple, malların serbest dolaşımını kısıtlayan diğer tüm üye devlet uygulamaları da yasaklanmıştır. Bu anlamda, bir ülkeden diğerine taşınan malların Avrupa Birliği ortak pazarı sınırları içinde serbest dolaşımını engelleyici etkiye sahip idari kurallar ve uygulamalar, ticareti engelleyen bariyerler olarak kabul edilmiş ve `eş etkili önlemler` olarak adlandırılmıştır. Eş etkili önlemler, Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşmada yasaklanmış olsa da, eş etkili önlemlerin nasıl tespit edileceğine ilişkin bir açıklama da getirilmemiştir. Bu itibarla, malların serbest dolaşımına eş etkili önlemler yasağının, gerek mevzuat kapsamında, gerekse Avrupa Birliği Adalet Divanı kararları çerçevesinde incelenmesi ve devam etmekte olan sorunlara yönelik farklı bir hukuki bakış açısı kazandırılması önem arz etmektedir. Çalışmamızda, malların serbest dolaşımının önünde birer ticaret engeli olan eş etkili önlemlerin ancak Birlik tarafından çıkarılacak bir hukuk düzenlemesiyle öngörülebilir kılınacağı ve bu şekilde eş etkili önlemler yasağının kapsamının belirgin hale geleceği savunulmaktadır. Bu yönde, önceki çalışmalardan farklı olarak, Adalet Divanı içtihatlarında oluşturulan formüller ve yapı taşı niteliğindeki kararların yanı sıra, Komisyon'un mevzuat çalışmaları tez kapsamında ayrıntılı olarak incelenmekte ve eş etkili önlemler kavramına ilişkin tespitler yapılmaktadır. Bu inceleme ve tespitler sonucunda ise, Birlik mevzuatında yer alması gerektiğini düşündüğümüz eş etkili önlemler kavramının tanımına katkı sağlayacak bir düzenleme önerisi oluşturmaya çalışılmaktadır.

The principle of free movement of goods is the greatest economic assurance to the domestic market in the European Union, as it closely concerns the international trade. However, despite its importance, the free movement of goods has not been achieved until now. The removal of customs duties and quotas alone has not provided a satisfactory guarantee to the free movement of goods. Therefore, it was necessary to ban all practices with restrictive effect. In this sense, administrative rules and practices with the authority to prevent free movement of goods carried from one country to another are accepted as trade barriers and referred to as `measures having equivalent effect`. Although articles 34 to 36 of the TFEU prohibit quantitative restrictions (quotas) and measures having equivalent effect to quantitative restrictions on imports and exports, there is no explanation which national measures have a restrictive effect on the trade and how to determine this.With this study, it is argued that measures having equivalent effect will be taken only by the regulation of the law which will be issued by the Union and that the scope of measures effective in this way will become obvious. In this respect, contrary to previous studies, the formulas established in the case law and the legislative works of the Commission are examined in detail and determinations are made on the concept of equally effective measures. As a result, a regulation proposal is made to contribute to the definition that we think should be included in Union legislation.