Sicill-i ahval defterlerinde Diyarbekirli yöneticiler

Abstract

20. Yüzyıl başlarına kadar önemli bir ağırlığa sahip olmayan Osmanlı bürokrasisi, III. Selim ve II. Mahmud'la birlikte önemli değişikliklere uğramıştır. Tanzimat dönemiyle birlikte mülkiye adını alan kâtipler sınıfı, bir meslek haline gelip kurumsallaşmaya başlayarak, devlete egemen olan sınıf haline gelmiştir. Bürokrasi, asıl gelişmesini II. Abdülhamid döneminde sağlamış ve bu dönemde memur sayısı 35.000'e ulaşmıştır. II. Abdülhamid büyük bir sayıya ulaşan sivil bürokrasiyi kayıt ve düzen altına almak için Sicill-i Ahval Komisyonu'nu kurmuştur. 201 defterden oluşan bu önemli arşiv hazinesinde Diyarbekir doğumlu memurlar 403 kişidir.Osmanlı bürokrasisi hakkında derli toplu bilgileri ihtiva eden ve son dönem Osmanlı devlet memurlarına ait biyografilerin yazımında en önemli kaynağı teşkil eden Sicill-i Ahvâl Defterleri esas alınarak Diyarbekir doğumlu devlet memurlarının kayıtlarının transkripsiyonu yapılarak bunların Osmanlı bürokrasisi içerisindeki yerleri ve eğitim, sosyal, ekonomik durumlarına arşiv belgeleri ışığında değinilmiştir. Bu çalışma ile Diyarbakır araştırmaları ve şecere ilmi ile uğraşanlar için bir eksikliği kapatmayı amaçlamaktayız.

The Ottoman bureaucracy, having little effect until the beginning of the 20th century varied considerably during the periods rule of Selim 3 and Mahmud 2. Clerk class named as the civil service with the period of Administravive reforms started to become a profession and institutionalize. And it became the most influencial class on the state. Bureaucracy improved mainly in the period of Abdulhamid 2 and the number of officer reached 35.000. Abdulhamid 2 founded the comission of offial rolls in order to register and organize the large number of civil bureaucracy. There are 403 officers born in Diyarbakır in that important archive consisting from 201 rolls.Essentially taking into account the official rolls which contain the most well organized knowledge about the Ottoman bureaucracy and the most important source for writing the biografies of officers in late period of Ottoman state. In this work, documents belonging to Diyarbakır born officers are transcipted. And the places of them in the Ottoman bureaucracy and their civil, educational, economic situations are dealt with. With this work our aim is to contribute researchers dealing with searching for Diyarbakır and the science of genealogy.