Osmanlı Devleti`nde eyaletten vilayet`e geçiş 1864-1871 vilayet nizamnameleri

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun son yüzyılında özellikle de Tanzimat'tan sonraki döneminde devletin yerel idaresinde meydana getirdiği yapısal değişimler incelenmiştir. Padişah II.Mahmud'un saltanatıyla birlikte, modern yönetim ilklerine uygun olarak devletin yeniden yapılanmasına yönelik reform çabaları taşra teşkilatında da bazı değişiklikler yapmasına sebep olmuştur. Ancak bu çabaların yeterli olmaması ve bazı siyasi gelişmeler taşra idaresinde kapsamlı bir yeniden yapılanmayı zorunlu hale getirdiğinden Osmanlı Devlet yönetimi 1864 – 1871 Vilayet Nizamnamelerini çıkartarak devletin taşra idaresini yeniden şekillendirme çabası içine girmiştir. Çalışmanın asıl inceleme konusunu da bu nizamnameler le getirilen yenilikler oluşturmaktadır.Osmanlı Devleti 1864 – 1871 yılında yayınladığı Vilayet Nizamnameleriyle birlikte devletin idari yapısı yüzyıllardır yönetilen eyalet sisteminden vazgeçiyor ve bu günkü anlamıyla vilayet sistemine dönüşüyordu. Bu çalışmada eyalet sisteminden vilayet sistemine geçişte, ilk vilayetin kuruluşundan bu istemin yaygınlaşması anlatılmıştır.Çalışmada ayrıca bu günkü yerel yönetimlerden olan İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kuruluş serüvenleri de anlatılmıştır. Ayrıca bu anlatılan kuruluşlardaki görevlilerin görevleri de detaylı bir biçimde incelenmiştir. Bu çalışmada 1864 – 1871 vilayet nizamnamelerinin tam metinleri edinilerek bunlardan faydalanılmış, ayrıca bazı vilayet salnamelerinin latinize edilmiş basımlarından ve konusunda uzmanların kitap ve makalelerinden yararlanılmıştır.Anahtar kelimeler: Tanzimat, Nizamname, Eyalet, Vilayet

This study explores the structural changes in her local administrations that the Ottoman state realized in the last century of the Empire, particularly after the Tanzimat Reforms. During his reign, as a result of his reform initiatives to restructure the state in accordance with the modern administration principles, Sultan Mahmud the Second initiated some structural changes in the local administrations. Nevertheless, since those limited reform initiatives were not adequate and because of some political developments, more comprehensive reforms of the local administrations became all the more necessary. To this end, the Ottoman State implemented the Vilayet Regulations (1864-1871) (Vilayet Nizamnaneleri). Those changes and novelties that were implemented with the Vilayet Regulations constitute the focus of this study. With the Vilayet Regulations that were issued from 1864 to 1871, the Ottoman State abandoned the provincial system that was in effect since centuries and adopted a municipal, a city centered system in today's sense. This study examines this transition from the provincial system to city system with the establishment of the first city and later institutionalization of the system. This study also trace the history of the establishment of the Special City Administrations (İl Özel İdareleri) and Municipalities, two of today's local administrative entities. Furthermore, the duties and responsibilities of the officials in the aforementioned institutions were also analyzed in detail in this research. This study largely benefited from the examination of original copies of 1864-1871 Vilayet Regulations, some published translations of city annuals, and from numerous books and articles of authors who are experts in this field. Keywords: Tanzimat, Nizamname, Eyalet, Vilayet.