Sinema sosyolojisinde Flaneuryen bir gezinti: jim Jarmusch sineması

Abstract

Sinema, doğduğu ilk günden bu güne, erişim kapasitesi ve etki gücüyle toplum açısından kritik bir önemi haizdir. Dahası sinema dünyasında yaşanan gelişmeler toplumları şekillendirmekte, toplumsal kanallar ise sinemaya yeni seyir alanları yaratmaktadır. Birey ve toplum üzerinde yoğun etkisi tartışılmaz biçimde açık olan sinema, toplumsalın kalbinden sızan anlamı kucaklamak adına önemli bir mecradır. Modern dönem, hızlı seyri ve gelişimiyle, toplumlar tarihi açısından büyük anlam girdapları yaratmıştır. Bu bağlamda tam da 19. yüzyılda değişimin arasında sıkışmış, romantik düşlerin hatırasından mesul varlığını yollarda, sokaklarda arayan o insanın peşi sıra akan kuşaklar, bir bakıma hep aynı şarkıyı farklı tonlarda söylemektedirler. Çünkü modernite hala sürmektedir, flaneur'ün bitmemiş yolu ise gün geçtikçe uzamaktadır. Birey ve toplumsal arasındaki ilişkiyi irdelemek açısından kritik olan bu sosyal tip (flaneur), sinemada yansıyan benzer karakterlerle, çeşitlenerek görsel dünyanın ifade gücünü arttırmaktadır. Flaneur imajlarıyla modern yaşamın iklimine dokunmaya çalışan filmler, çağımızda artış göstermektedir. Bu anlamda en iyi örnekleri, bağımsız-yönetmen sinemalarında yetişmektedir. Hem kapitalizmin ve modern dünyanın gösteri ve bakışa endeksli yaşamını teşhir eden hem de bireyin hızlı ancak yıkıcı ve geçici çağın ruhuna tezat çırpınışlarını konu edinen filmler, sosyolojik anlamda önemli veriler sunmaktadır. Bu bağlamda, Amerikan Bağımsız Sinemasının parlayan auteri, Jim Jarmusch'un yalnız ve aylak karakterlerinin peşi sıra flaneur'ün ve sinemadan damıttığı gerçekliğin izi diyalektik bağlarla sürülecektir. Benjamin'in 19. yüzyıl içinde başıboş dolanan aylak bireyini yeniden bu kez sinema kanalıyla çözümlemek, hem bireyin asri dünyasına yönelik sağlam bir zemin kuracak, hem de sinema ve toplumsal arasındaki sıkı düğümlerin varlığını hissettirecektir. Örnekleme dahil olan filmlerdeki flaneur'e yakınsayan tipler, fenomenolojik bir perspektifle ele alınıp temel yöntem olarak eleştirel söylem analizine bağlı kalınarak çözümlenmiştir. Çalışma neticesinde, flaneur'ün sinema kanalıyla hala yaşayan, soluk alan fakat değişen zamana paralel bir biçimde çeşitlenerek sinemada belirli bir varlık alanına sahip olduğu ve Jim Jarmusch sinemasında bu durumun gözlemlenebildiği açığa çıkmaktadır.

Cinema has a critical importance by its access capacity and effect power in terms of society from the first day it was born to today. Moreover, developments on cinema world has been shaping societies and social channels has been creating new watching areas for cinema. Cinema of which intense effect is clearly indisputable on individual and society is an important medium in the name of capturing the meaning leaking from the social's heart. Modern era, has created massive meaning swirls by its quick watch and development in terms of the history of societies. In this sense, generations which are who is following the human subsequently stuck between change in 19th century, responsible for the memories of romantic dreams, searching his existence on the roads and the streets have been singing the same song in different tones in a way. Because modernity is still going on. Flaneur's unfinished road has still been getting longer day by day. This social type which is critical in terms of examining the relationship between individual and society has been enhancing expressing power of the visual world by similar characters reflecting cinema. Films trying to touch the climate of modern life by Flaneur images, have been increasing in our era. The best examples have been growing in independent director cinemas in this sense. Films which both reveal the life of capitalism and modern world indeed to show and looking and which contain the subject of individuals quick but devastating and temporary and contradicting struggles to the spirit of the era, are presenting important data in sociological sense. In this sense, shining auter of America independent cinema following Jim Jarmusch's lonely and idler characters will continue with the dialectic strings that Flaneur abstracted from cinema. Reanalyzing wondering idler individual of Benjamin in 19th century by cinema channel this time both will establish a strong base directed to individual's modern (contemporary) world and will make feel the existence tight nodes between cinema and social. Types converging to Flaneur including sampling, were analyzed in line with the critical discourse analyses as a main method via a phenomenological perspective. It has revealed at the result of the study Flaneur is still alive and breathing varying parallel with the changing tine and has a definite existence area by cinema channel and this situation can be observed in Jim Jarmusch's cinema.