Platon ve Fârâbi`de adalet kavramı

Abstract

PLATON VE FÂRÂBÎ'DE ADALET KAVRAMIAdalet, insan yaşamını ahlâkî, hukuki, siyasi ve ekonomik açılardan etkileyen önemlibir kavramdır. İnsanın Tanrı'yla, diğer insanlarla, devletle ilişkisini belirlemede adaletkavramı önemli bir rol üstlenir.Platon, adil bir devlet için sınıfsal bir devleti şart koşar. O, vatandaşların devlette üçsınıftan birine ait olmalarını adalete uygun bulur. Adaletsizlik herhangi bir bireyin, kendisiniherhangi bir sınıfa ait hissetmemesi ve sınıfını değiştirmek istemesiyle başlar. Bunun doğalsonucu ise devletin zarar görmesidir.Fârâbî'nin felsefesinde ise adalet, varlıkta ve insanda denge esasına dayanmaktadır.Ona göre, insanları bir araya getiren ve toplum yapan etken, sevgidir. Adalet de bubirleşmeyi devam ettirecek unsurdur. Sosyal ve hukuk alanında adalet, herkese hakkınınverilmesi, tüm sınıfların kendi görevlerini yapması olarak Fârâbî tarafındanvurgulanmaktadır.Platon ve Fârâbî, iki farklı varlık alanı ortaya koymuşlardır. Platon bunu, idealar venesneler ayrımı yaparak, Fârâbî ise Zorunlu ve Mümkün varlık ayrımı yaparakgerçekleştirmiştir. Platon, toplumu bedenden ziyade, daha çok insanın psikolojik yönüylekıyaslar. Farabi ise devleti, vücudun organlarına benzer kılarak açıklamaya çalışır. AyrıcaFârâbî, Platon'dan farklı olarak iradenin önemine daha çok değinir.Fârâbî, Platon'un adalet anlayışıyla birçok ortak nokta taşımaktadır. Ancak bir İslamfilozofu olan Fârâbî, adalet konusundaki farklı düşünceleriyle özgün bir siyaset anlayışınıortaya koymaktadır.

THE CONCEPT OF JUSTICE IN PLATO ANDALPHARABIUSJustice is an important notion affecting human life in moral, judicial, political andeconomic ways. The concept of justice takes on a crucial role in determining there lationship between human and God, other humans, society and state.Plato stipulates a class oriented state for a fair state. He regards citizens' belongingto one of the three classes in a state convenient for justice. In justice comes forward whenany citizen feels not belonging to a class and wants to change his/her class. Impairment ofthe state is the natural result of this process.Justice in Alpharabius's philosophy relies on the balance in a being and human.According to him, love is what brings humans together and makes thema society. Justice isthe component that is to maintain this unity. Justice in social and law areas are emphasizedby Alpharabius as doing justice to everyone and all classes' doing their own duties.Plato and Alpharabius have theorize two different realms of existence. Plato doesthis by making a distinction between ideas and objects and Alpharabius between Necessityand Possibility. Plato compares society to human's psychological aspect rather than the bodywhile Alpharabius explains state by comparing it to body organs. Unlike Plato, Alpharabiusalso focuses more the importance of willpower.Alpharabius shares many similarities with Plato's concept of justice. However, as anIslamic philosopher Alpharabius formulates a distinctive theory of politics with his differentviews on justice.