Çağdaş Türk resim sanatında milli değerler bağlamında figüratif betimlemeler

Abstract

Bu çalışma, XIX. Yüzyıldan günümüze Türk Resim Sanatının temel konularından biri olan figüratif resim anlayışını; toplumsal, sosyokültürel, milli değerler yönünden inceleyip değerlendirmek üzere hazırlanmıştır. XIX. yy. çağdaşlaşma ve yenilenme sürecinin bir devlet programı şeklinde yürütülmeye başlanması, Türkiye üzerinde egemenlik ve sömürge hakları arayışını sürdüren dış devlet ve yerli bir takım çevrelerin çatışmaları neticesinde zorunlu olmuştur. Ulusallaşmaya yönelik çabalar köklü değişim ve devrimlerin gerçekleştirilmesi Türk Resim Sanat'ında, sanatçının tercihine bağlı olan figür çalışmalarıyla kendini göstermiştir. Figür; yüzyıllar boyunca, içinde bulunduğu dönemin toplumsal yapısından ve sanat akımlarından etkilenmiş, şekil almış ve içerik kazanmıştır. Figürlerin yer aldığı resimler hem topluma bakışı, hem de insanların toplumdaki yerini yansıtan kaynaklardır. Bu çalışmada, XIX. yüzyılın başlarından günümüze kadar, Türk Resim Sanatı'ndaki figürün atılımcı, dinamik üslup çabalarıyla vardığı önemli sonuçları incelenmiş ve araştırılmıştır. Türk sanatçılarının, figürü düzenleme, biçimlendirme ve üslup eğilimine, milli değerler ve yer aldığı çevre yaşamıyla birlikte bakılmıştır. Bu bağlamda figürün gelişim süreci, bu süreci etkileyen sosyal ve sanatsal etkiler günümüz resim sanatına kadar ele alınmıştır.

This work sheds a light on figures and figurative drawings, which are the key concepts in Turkish drawing art, in the context of societal, ethno-cultural and national values, within the time span lasting from XIX century till our days. The conflicts between certain local circles within Turkey and external powers seeking to colonise and get more clout in the country, necessitated the inevitability of of the state programme aimed at modernisation. The attempts for nationalisation, radical changes and revolutionary movements, are clearly conspicuous in the figurative drawings reflecting artist's personal choice. Figures have been influenced, shaped and enriched by the nationalistic and societal features as well as various art tendencies. Drawings containing figures are the sources reflecting views on the society and the role of individuals within the society. This paper reflects on the evolution of figures in early XIX century and succeeding periods, the results achieved by means of dynamic, future-oriented nature of the Turkish drawing art of the time. Further, the way in which Turkish draftsmen did formulate, shape and styled figures have been reflected upon in the light of national values and traditions, and the process of evolution as well as its implications for the modern drawing art have taken into account.