2794-2795 numaralı Gevaş-Vastan-Karçıkan-Havasor nahiyelerinin müslim-gayrimüslim nüfus defterlerinin transkripsiyon ve değerlendirilmesi

Abstract

Nüfus sayımları, toplumların demografik, sosyolojik, ekonomik ve tarihi durumlarını ortaya koymakta, fertlerin yaş, cinsiyet, meslek, göç, dil, din ve fiziksel özellikleri hakkında oldukça önemli bilgiler içermektedir. Bu özelliklerinden dolayı araştırmacıların dikkatini celp etmiş ve nüfus defterleri hakkında pek çok çalışmalar yapılmış ve yeni yöntemler geliştirilmiştir. Dünyanın en iyi kayıt sistemine sahip ülkelerinden bir olan Osmanlı İmparatorluğu nüfus kayıtları konusunda da oldukça zengin bir arşiv malzemesi bırakmıştır. 19. Yüzyıldan önce tahrir şeklinde tutulan kayıtlar bu yüzyıldan sonra sadece nüfus sayımı amacıyla yapılmaya başlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğunda 1831 yılında ilk nüfus sayımları yapılmaya başlanmış, çalışmamıza konu olan Van'da ise ilk nüfus sayımı 1836 yılında yapılabilmiştir. 2794-2795 Numaralı ve NFS.d. koduyla kayıtlı Van Eyaletine bağlı Gevaş, Karçıkan, Vastan ve Havasor nahiyelerinin Müslim ve Gayrimüslim nüfus defterleri transkribe edilerek, değerlendirmeleri yapılmıştır. Amacımız yaklaşık olarak iki asır önce Van yöresinde yaşayan ahalinin etnik, sosyolojik ve ekonomik durumlarına ışık tutarak, bölgede yaşayan insanların kendi geçmişleri ve ataları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.

Population censuses reveal the demographic, sociological, economic and historical conditions of societies and include quite important information about the age, sex, occupation, mobility, language, religion and physical characteristics of individuals. Because of these factors they have attracted the attention of researchers and many studies have been made and new methods have been developed about population records. The Ottoman Empire, a state that possessed one of the world's best recording systems has left behind quite rich archival material concerning population censuses. The records that prior to the nineteenth century were kept in the form of `tahrir` after this century began to be made with the sole aim of making population censuses.In the Ottoman Empire the first population censuses began to be made in the year 1831 whereas the first population census in Van, which is the subject of this study, was made in the year 1836. The population records of Muslims and non-Muslims living in the districts of Gevaş, Karçıkan, Vastan ve Havasor, which were situated in Van Province and are listed under the numbers 2794-2795 and with the code NFS.d., have been transcribed and evaluated. My aim is to cast light on the ethnic, sociological, and economic conditions of the people living approximately two hundred years earlier in the Van region, and to make it possible for the people living in the region to learn about their pasts and their ancestors.