İlköğretim I. kademe öğretmenlerini etkileyen stres faktörleri ve başetme yöntemleri ?Yozgat ili Akdağmadeni ilçesi örneği?

Abstract

Stres günümüz dünyasında yoğun bir şekilde yaşanan bir olgu haline gelmiştir. Değişimin çok hızlı yaşandığı bir dönemde stresin ne olduğunu ve nasıl etkileri olduğunu incelemenin önemi gittikçe artmaktadır. Stresin yoğun yaşandığı eğitim camiasına bir göz atıldığında stres yine karşımıza bir olgu olarak çıkmaktadır. Öğretmenlerin eğitim ve öğretim faaliyetlerini istenilen düzeyde icra edebilmelerinin bir şartı da stresin zararlı taraflarının iyi tespit edilip, olumlu bir yöne kanalize edilmesiyle sağlanır. Stressiz bir yaşamın mümkün olmadığı gerçeğinden yola çıkmak bizi doğru uygulamalara daha çabuk götürecektir. Stresin yok edilmesinden ziyade, stres kaynaklarının tespit edilerek ve buna dair akılcı bir stres yönetimi uygulayarak, stresin olumlu sonuçlar alınacak bir kulvara taşınması hedef alınmalıdırStres, memnuniyet verici olup olmadığına bakmaksızın, her türlü isteme bedenin uyum sağlamak için gösterdiği yaygın tepkidir. Günümüzde öğretmenlik mesleği en stresli meslekler arasında yer almaktadır. Öğretmenlik mesleğinin stresli oluşu öğretmenleri, okulu, öğretmen performansını ve öğretmenlerin çevresini olumsuz olarak etkilemektedir. Stresin olumsuz etkilerinin engellenmesi ve stresle baş etme yollarının belirlenmesi oldukça önemlidir.Aşırı kalabalık sınıflar, disiplin problemleri, öğrencilerin istenmeyen davranışları, saldırganlıkları, programların sürekli değişmesi, meslektaşları ile çatışma yasaması, yönetici desteğinin az olması gibi problemlerin ortaya çıkardığı stres faktörü, performans açısından öğretmenleri tehdit eden etmenlerin basında gelmektedir. Stres düzeyinin kontrol altına alınabilmesi ise stres faktörlerin bilinmesi ile mümkündür. Bu araştırmada ilköğretim okulu öğretmenlerinin okulda etkilendikleri stres faktörlerini ortaya çıkartmak ve bu faktörlerin bireysel özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amaçlanılmıştır. Betimsel nitelik taşıyan araştırma Yozgat ili Akdağmadeni ilçesinde bulunan ilköğretim I. Kademe öğretmenlerine uygulanmıştır. Araştırma verileri kıdem, mezuniyet, yaş, ünvan ve cinsiyet olmak üzere 5 boyuttan ve 38 sorudan oluşan ?Stres Kaynağı Ölçeği? ile toplanmış ve 117 kişiye uygulanmıştır. Araştırma sonucunda; öğretmenlerin etkilendikleri stres faktörleri içerisinde kıdem yılı arttıkça, öğretmenlerin stresle ilgili algılarının arttığı, mezuniyet değişkeni stres faktörünü bazı yönleri ile artırıcı (olumsuz etkileyici) etki yapmakta, yaş etkeninin stresi olumsuz yönde etkilediği, ünvanın ise herhangi olumsuz bir etki yaratmadığı ve cinsiyet değişkeninin ise erkek öğretmenlerin lehine sonuçlanmıştır.

Stress has turned out to be a fact that is experienced in an intense way of today?s world. It is getting more important to find out the meaning of stress and its effects in a time where change is enormously fast. Stress comes out as an important fact when we take a close look at education community. One necessary condition of carrying out educational activities on a desired level is obtained by determining the harmful aspects of stress and canalizing them into a positive manner. Starting out from the fact that living without stress is impossible would take us to the right applications faster. Determining stress sources and directing stress into a course where positive outcomes might be obtained by applying a rationalist method should be aimed instead of trying to eliminate stress.Stress is the common reaction of the body to adopt itself to any new condition, no matter if it is desirable or not. Today, teaching is accepted as one of the most stressful professions. The stressful nature of teaching has negative effects on school, teachers' performance and teachers' environment. Eliminating deteriorating effects of and identifying effective ways of coping with stress is very important.Overcrowded classes, discipline problems, undesired student behaviours, the change of programs continuously, the problems between and among the collagues at offices, less administrative support can be considered among the stress causes and factors, they have effects upon teachers? performances and they threats teachers in general. It is possible to control the stress at work by knowing its level and the factors that cause. Within this framework , the aim of this study is to identify the stress factors of primary school teachers and to identify whether these factors change according to personal characteristics. The subjects of this study were primary school teachers who were teaching at primary schools? first grade levels in Yozgat, Akdağmadeni district. The data were collected through ?Stress Sources Inventory? that has five dimensions as; ?Seniority, Graduation,age,title and Sexuality?. It contains 38 questions and was applied to 117 people. The results revealed that, the stress factors are related to seniority. The sensation of stress increases according to the increment of seniority year. The variety of graduation effects the stress factor and in some ways it has bad affects.While negative effects of stres on the age variable,the variable title to stres is not observed any negative effects. And lastly, the variety of sexuality results in favour of males.Key Words: Stres, stress factors, teacher.