Obsesif kompulsif bozukluk tanısı almış bireyler ile sağlıklı bireylerin bellek süreçlerinin bellek yanılgıları açısından karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmada OKB tanısı alan katılımcılar ile sağlıklı katılımcılar, bellek yanılmalarının temelindeki bellek süreçleri açısından karşılaştırılmıştır. Söz konusu karşılaştırma, OKB literatüründe çok az araştırılmış olan bellek yanılgıları açısından yapılmıştır. Ayrıca, OKB literatüründe karşılaşılmamış olan bir paradigma, DRM paradigması kullanılmıştır. OKB literatüründe kullanılmış olan örneklemlerin genellikle küçük (30 civarında) olması göz önüne alınarak, mevcut araştırma daha büyük bir örneklem kullanılarak yapılmıştır (60 kişi). DRM paradigmasına uygun olarak katılımcılara birbiriyle ilişkili (yatak, gece, yastık gibi) kelimelerden oluşan ama liste kelimelerinin hepsinin kuvvetle bağlantılı olduğu hedef (kritik) kelimeyi (uyku) içermeyen altı liste verilmiş ve bu listelere ait hatırlama, tanıma-güven ölçeği, ve üst bellek performansı belirlenmiştir. Katılımcıların listede yer almayan hedef kelimeyi de listede varmış gibi hatırlamaları, bellek yanılması olarak kabul edilmiştir. OKB tanılı katılımcıların hem hatırlama hem de yanılma düzeyi sağlıklı katılımcıların performansından düşük, ama örüntü olarak sağlıklı katılımcıların performansına paralel olmuştur. Yani iki grubun hatırlama performansı arasında nitel değil nicel bir fark ortaya çıkmıştır. Katılımcıların tanıma testindeki güven düzeyleri de ölçülmüştür: OKB tanılı katılımcıların hedef kelimelere gösterdikleri güven düzeyi de sağlıklı katılımcıların güven düzeyinden düşük çıkmıştır. Ancak liste kelimelerine gösterilen güven açısından iki grup arasında fark çıkmamıştır. Nihayet, OKB tanılı katılımcıların üst bellek performansı da sağlıklı katılımcıların performansından zayıf çıkmıştır. İki grup arasındaki örüntü benzerliği göz önüne alınarak, OKB tanılı katılımcıların bellek süreçlerinin sağlıklı katılımcıların bellek süreçlerinden farklı olmadığı sonucuna varılmıştır. İki grup arasında gözlenen nicelik farkı, literatür bulguları göz önüne alınarak, OKB tanılı katılımcıların anlamsal organizasyon yeteneğinin ve üst bellek performansının zayıf olmasına bağlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Obsesif kompulsif bozukluk, bellek yanılgısı, DRM paradigması.

The present research compared the grup with obsessive-compulsive disorder to healty control group regarding to memory processess underlying false memory. In order to realize the comparison in question DRM (Deese-Roediger-McDermott) paradigm was used. Furthermore, by taking into consider small samples in the OCD literature (30 on average), a relatively large sample was used in the present research (60 participants). According to DRM paradigm participant were given some word lists including words related to each other semantically (e.g. bed, night, cushion) and excluding the target (lure) word (sleep) to which all the list words are strictly related in meaning. The free recall, confidence level in recognition test, and meta-memory performance were measured. It is decided false memory in the case that participants mistakenly recalled the target word (sleep) as one of the list words. It was found that the group with OCD was weaker than healty control group in the recall level of both list words and target (lure) words, but there was no difference between the two groups regarding to recall pattern. That is there was not a qualitative difference between the groups but a quantitative difference. The two groups were also compared regarding to confidence levels in recognition test: The group with OCD had lower confidence than healty group in target words. On the other hand the confidence level on the list words was not difference between the two groups. Lastly, the experimental group had a higher level of confidence than control group in meta-memory performance. Depending on the current data It was concluded that there was no difference between the two groups in processess underlying false memory, and the quantitative difference observed between the groups was attributed to the difference between the two groups regarding to the organizational deficit of the verbal materials semantically.Key Words: Obsessive compulsive disorder, false memory, DRM paradigm.