Hasta hakları kurul üyelerinin hasta haklarına bakışı: İstanbul ili örneği

Abstract

Bu araştırma, hastanelerdeki Hasta Hakları Kurulu üyelerinin hasta haklarına bakışlarını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada çalışma evreni, İstanbul'da Sağlık Bakanlığı'na bağlı devlet hastaneleri olarak belirlenmiş ve bu amaçla İstanbul ilindeki 10 devlet hastanesinden 50 kurul üyesi(doktor, sosyal hizmet uzmanı, hemşire, avukat, memur v.b.) ile görüşülmüştür. Araştırma, Mart 2011 ve Mart 2012 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın modeli genel tarama modeli olarak seçilmiştir ve veriler SPSS(Statistical Package for the Social Sciences) programı ile analiz edilmiştir.Araştırmadan elde edilen bazı sonuçlar şunlardır: Kurullarda ağırlıklı olarak, orta yaş ve üzerinde erkek, evli ve üniversite mezunu üyelerin bulunduğu görülmüştür. Kurul üyelerinin yarıdan fazlası daha önce ?Sağlık Kuruluşlarında Hasta Hakları Uygulamaları? konulu bir eğitim almadıklarını belirtmiştir. Görüşülen kurul üyelerinin yalnızca %24'lük bir kısmı, yaptığı hasta hakları tanımında, doğrudan, insanca yaşam, insan hakları ve insan onuru kavramlarına yer vermiştir. Kurul üyelerinin uygulama ile ilgili bilgilerini sınayan soruların çıktıları değerlendirildiğinde (9 soru), üyelerin konu ile ilgili bazı bilgilere sahip olduğu, ancak bu bilgi düzeyinin yetersiz olduğu görülmüştür. Bu sorulara kurul üyelerinin doğru yanıt verme oranı sırasıyla: %60, %50, %64, %74, %56, %44, %40, %58 ve %46'tır.(Bak. 32,33,34,35,36,37,38,39 ve 40. Tablolar). Üyelerin %32'si, verdiği kararlar ile ilgili etik ikilem ya da duygusal karmaşa yaşamakta olduğunu belirtmiştir. Kurul üyelerine kendileri için kurulda bulunmanın önemi sorulduğunda ise, üyelerin %24'ü bunu sosyal bir sorumluluk olarak gördüğünü belirtmiş, %6'sı da bunun kendileri için yalnızca bir görev olduğunu ifade etmiştir. Kurul üyelerinin büyük bir çoğunluğu Hasta Hakları Uygulamasının bir proje olarak iyi bir şekilde işlediğini düşünmektedir. Bunun yanında, kurul üyelerinin % 54'ü uygulamanın hasta ve çalışanlar arasında bir kutuplaşma yarattığını belirtmişlerdir.Uygulamanın sağılıklı bir şekilde işleyebilmesi için, kurul üyelerine acilen, görevlerinin anlam ve önemine vurgu yapan ve mevzuat bilgisini içeren hak temelli bir eğitim verilmesi uygun olacaktır.Anahtar Sözcükler: İnsan Hakları, Hasta Hakları, Hasta Hakları Kurulu, Hasta Hakları Uygulaması, Hak-Temelli Eğitim.

This study aims to reveal the view of ?Hospital Patient Rights Council Members? on patient rights. The sample of the study consisted of 50 members (doctors, social workers, lawyers, nurses, and other staff, etc.) from 10 different public hospitals in Istanbul. The research was conducted between March 2011 and March 2012. It utilized the ?General Scanning Method? and the findings were analyzed by SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) program.The basic findings in this research are the following:Most of the council members who were interviewed were married middle-aged men with a university degree. Over the half of the members indicated that they were not informed about the ?Patient Right Act in Health Institutions?. Only 24% of the Patient Council Members who were interviewed, directly mentioned notions like ?humane life, human rights and dignity? in their definitions of ?patient rights?. When we asked them questions (nine questions) about their knowledge of the ?Patient Rights Act?, we saw that most of the members had not sufficient knowledge about this Act. The results of the nine questions and the percentages of the correct answers to these questions were the following: 60%, 50%, 64 %, 74%, 56%, 44%, 40%, 58% and 46% respectively ( See Tables 32,33,34,35,36,37,38,39,40). 32% percent of the members assert that they generally have some ethical dilemmas and emotional confusions while making their decision. When asked why it is important to be a member in such a council, 24 % of the members said that they see this work as a social responsibility and only 6 % of the members said that this work is just a duty for them. Most of the members who were interviewed indicated that Patient?s Rights Act goes very well as a project. On the other hand, 54 % of the members indicated that the Patient?s Rigthts Act causes polarization between patients and hospital staff.It is important to urgently provide `right-based` training to the council members covering the relevant legislation, their job descriptions and the importance of their job.Key Words: Human Rights, Patient Rights, Patient Right Council, Patient Right Practice, Right-Based Training.