Devlet ilköğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmenlerin insan haklarına ilişkin tutumlarının çok boyutlu incelenmesi: İstanbul ili Anadolu yakası örneği

Abstract

Bu araştırmada, İstanbul İli Anadolu Yakası'ndaki devlet ilköğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmenlerin İnsan Haklarına ilişkin tutumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.Bu amaçla, Aras (2000) tarafından geliştirilen ve 3 alt bölümden oluşan insan haklarına yönelik tutum ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İstanbul İli Anadolu Yakası'nda bulunan devlet ilköğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmuştur. Araştırma örneklemi ise İstanbul ili Anadolu Yakası'ndaki toplam 300 ilköğretim öğretmeninden oluşmuştur. Bu evren içinden 13 ilçeden, seçkisiz olarak 6 ilçe seçilmiştir. Maltepe ilçesinden 50, Üsküdar ilçesinden 50, Kadıköy ilçesinden 50, Ümraniye ilçesinden 50, Kartal ilçesinden 50 ve Pendik ilçesinden 50 öğretmen örneklem grubunu oluşturmuştur.Araştırma sonucundan başta beklenenin aksine devlet ilköğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmenlerin insan haklarına yönelik tutumlarının cinsiyet, yaş, branş, eğitim durumu, mesleki kıdem ve medeni duruma göre değişmediği tespit edilmiştir.Öğretmenlerin algılanan puanları ortalamalarının bölge değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda, grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. Bunun ardından farklılıkların kaynaklarını belirlemek amacıyla tamamlayıcı post-hoc analizi sonucunda Kadıköy'de görev yapan öğretmenlerin insan haklarına yönelik tutum puanları, Ümraniye'de görev yapan öğretmenlerin insan haklarına yönelik tutum puanlarından düşük bulunmuştur.İnsani değerlere ve insan hakları düşüncesine yönelik tutum ile insanlığın ortak mirasına yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda, puanlar arasında % 50,1 düzeyinde pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre insana, insani değerlere ve insan hakları düşüncesine yönelik tutum puanı arttıkça insanlığın ortak mirasına yönelik tutum puanı da artmaktadır.Etik değerlere yönelik tutum ile insanlığın ortak mirasına yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda, puanlar arasında % 14,6 pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre etik değerlere yönelik tutum puanı arttıkça insanlığın ortak mirasına yönelik tutum puanı da artmaktadır.İnsan haklarına yönelik tutum ile insanlığın ortak mirasına yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda, puanlar arasında % 70,3 pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre insan haklarına yönelik tutum puanı arttıkça insanlığın ortak mirasına yönelik tutum puanı da artmaktadır.Etik değerlere yönelik tutum ile insana, insani değerlere ve insan hakları düşüncesine yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analiziİnsan haklarına yönelik tutum ile insana, insani değerlere ve insan hakları düşüncesine yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda, puanlar arasında % 93,1 pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre insan haklarına yönelik tutum puanı arttıkça insana, insani değerlere ve insan hakları düşüncesine yönelik tutum puanı da artmaktadır.İnsan haklarına yönelik tutum ile etik değerlere yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda, puanlar arasında % 74,0 pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre insan haklarına yönelik tutum puanı arttıkça etik değerlere yönelik tutum puanı da artmaktadır.Anahtar Sözcükler: İnsan Hakları, Tutum, İnsan Hakları Eğitimi

The aim of this research is to determine multidimensional^ the attitudes of teachers that work at the public primary schools of Istanbul's Anatolian side in terms of human rights.For this research, a survey which consisted of three parts have been utilized (Aras, 2000). The population of the research consisted of the teachers working at the public primary schools of Istanbul's Anatolian side. Sample, on the other side, consisted a total of three hundred teachers who work at the Istanbul's Anatolian side. Out of 13 districts in this population, six districts were selected randomly. 50 teachers from Maltepe district, 50 teachers from Üsküdar district, 50 teachers from Kadıköy district, 50 teachers from Ümraniye district, 50 teachers from Kartal district and 50 teachers from Pendik district constituted the sample of the research.At the end of the study; it was found that the attitudes of teachers in terms of human rights didn't change according to age, sex, education, marital status, years of experience and branch.In order to find out if the average perceived scores of teachers are significantly different among the six educational district, one way ANOVA technique used. The difference between the groups found to be significant. Following this, complementary post-hoc analyses have been carrried out in order to find the reasons of this difference between the groups. Attitude scores of the teachers working at the Kadıköy district were found to be lower then the attitude scores of teachers working at the Ümraniye district.In order to find out the relationship between the attitudes in terms of humanatarian values, human rights and the attitudes in terms of people's common legacy, a correlational analysis was carried out. As a result, a positive and significant relationship at the level of % 50,1obtained. Thus, as the attitude score of human rights idea increases, the attitude score of people's common legacy increases as wellIn order to find out the relationship between the attitudes in terms of ethical values and the attitudes in terms of people's common legacy, a correlational analysis was carried out. As a result, a positive and significant relationship at the level of % 14,6 obtained. Thus, as the attitude score of ethical values increases, the attitude score of people's common legacy increases as wellIn order to find out the relationship between the attitudes in terms of human rights and the attitudes in terms of people's common legacy , a correlational analysis was carried out. As a result, a positive and significant relationship at the level of % 70,3 obtained. Thus, as the attitude score of human rights increases, the attitude score of people's common legacy increases as wellIn order to find out the relationship between the attitudes in terms of human rigths. humanatarian values and the attitudes in terms of human rights idea, a correlational analysis was carried out. As a result, a positive and significant relationship at theIn order to find out the relationship between the attitudes in terms of human rigths and ethical values, a correlational analysis was carried out. As a result, a positive and significant relationship at the level of % 74,0 obtained. Thus, as the attitude score of human rights increases, the attitude score of ethical values increases as well.Key Words: Human Rights, Attitude, Human Rights Education