Küreselleşme sürecine eleştirel bir bakış: Mesleki gelenekten iş etiğine, atasözlerinden reklam sloganlarına

Abstract

Bu çalışmada, aynı coğrafya üzerinde farklı dönemlerde var olan iki toplumsal yapının ticari anlamda değişen düşünceleri ve bu düşüncelerin dile olan yansımaları incelenmektedir. Sadece yapısal değil tarihsel bir bütünlük taşıyan bu çalışmada XI. ve XV. yüzyıllar arası Anadolu topraklarında sosyal ve ticari anlamda etkili olan, topluma yön veren Ahilik geleneği ile Weber'in ifadesiyle XV. yüzyıl Reform hareketlerinden sonra oluşan ve tüm dünyayı saran kapitalist sistemin kuralları açıklanmaktadır. Daha sonra birbirini takip eden süreçlerde aynı topraklarda var olan sistemlerde vurgulanan değerler kıyaslanmaktadır. Yapılan kıyaslamalar, iki farklı dönemin yapısal olarak benzer fakat içerik olarak birbirinden tamamen farklı söylemleri olan ?atasözleri? ve ?sloganlar? üzerinden yapılmaktadır.Gövdesi iki ana bölümden oluşan bu çalışmanın ikinci bölümünde kâr odaklı, sosyal eşitsizliğe dayanan bir sistem olan kapitalist sistemin özellikleri açıklanmakta ve bu sistemdeki değerler üzerinden sosyal ve ekonomik dönüşüm tartışılmaktadır. Bu sistemin bireyler ve toplumlar üzerindeki etkisi, olumlu ve olumsuz özellikleri Bauman ve Friedman'ın görüşleri temel alınarak açıklanmaktadır. Daha sonra XII. yüzyıl Türk meslek yaşamında etkili, temeli İslâm tasavvufuna, Türk örf ve âdetlerine dayanan, kendine has değerler sistemi bulunan Ahilik geleneğinin ticari anlamda uyguladığı kurallar tespit edilmektedir. Bu bölümde Türk meslek yaşamında vurgulanan değerleri açıklamak için Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmış olan ?Dîvânü Lûgat'it Türk?(1072-1074) adlı eserden de faydalanılmıştır. Bu eserden ticari anlamda öğütler veren atasözleri seçilerek XII. yüzyıl Türk meslek yaşamında kabul edilen kurallar belirlenmektedir.Son bölümde ise her iki dönemin söylemsel pratikleri olan atasözleri ve sloganlar insanlara ilettikleri mesajlar bağlamında kıyaslanmaktadır. Yapılan bu kıyaslamalar ?dürüstlük?, ?iyilik?, ?paylaşma?, ?tutumluluk?, ?bireysellik?, ?sadakat?, ?güven?, ?emek?, ?misafirperverlik? ve ?sabır? başlıkları altında yapılmaktadır. Bu kavramlar, Ahiliğin insani değerlerini yansıtan kavramlar olduğu için seçilmiştir. Bu kavramların seçilmesinin bir diğer nedeni bu kavramların markalar tarafından zamanla nasıl değiştirildiğini, farklı anlamlar yüklenerek kullanıldığını göstermektir. Burada yapılan açıklamalar ya da kıyaslamalarla amaçlanan Ahiliğin bugün için uygulanabilir bir sistem olduğunu iddia etmek değildir. Sadece kapitalist sistemde her geçen gün yok olan insani değerlere vurgu yapmaktır.

In this study, the changing mind from a commercial sense and its influence to the language have been studied for two nation existed on the same geography at different time. This study contains structural and historical completeness. The Dominant Ahilik tradition in the Anatolian territory from social and commercial perspectives between XI th and XV th centuries and the Capitalist System Rules after the XV centuries reform acts which spanned the world according to Weber?s saying have been studied.Then, the values of the systems which existed on the same territories during the successive periods have been highlighted by comparison of the proverbs and the slogans that had completely different discourse for two different periods having structural similarities and contextual dissimilarities.This study is composed of two main section. At the second section, the Capitalist System Characteristics which is based on social inequality and the profits have been explained. Then the social and commercial transformation of the capitalis system?s values are discussed.The impacts of this system on the individuals and the society and its positive and negative characteristics are explained based on the thoughts of Friedman and Bauman. Later, The Ahilik tradition rules in commercial sense are determined that was based on turkish customs, islamic mystisicm and particular value system of the XII th centuries turkish professional life.The Values highlighted in this section to describe the turkish professional life explained by Mahmud of Kashgar?s work called `Dîvânü Lûgat'it Turks` (1072-1074). The rules adopted in the turkish professional life of the XII th century determined by selecting the proverbs that advises the commercial sense from this work.In the last section, discursive practices for these periods are compared in the context of the messages which are conveyed to people, proverbs and slogans. The comparisons of `integrity`, `good`, `sharing` `frugality` `individuality`, `loyalty` `confidence`, and `work`, `hospitality` and `patience` was carried out under.These concepts have been chosen because they?re emphasizing the human values of Ahilik. Another reason of chosing these concepts are its misuse and temporal change to their sense by the brands.In this study, It?s not claimed that the Ahilik could be an applicable system nowadays, in stead to emphasize the extenction of human values within the Capitalist System.