Yöneticilerin iş tatmini ve motivasyon düzeylerinin yaşam anlamı düzeyi üzerindeki etkisi

Abstract

Araştırmanın amacı otomotiv sektöründe çalışan orta ve üst düzey yöneticilerde iş tatmini ve motivasyonun yaşamın anlamı üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın bir diğer amacı ise yöneticilerin yaşam anlamı düzeyinin cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, toplam çalışma süresi, kurumdaki çalışma süresi ve aylık ücret değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediklerini incelemektir.Araştırmanın amacı doğrultusunda, araştırma örneklemini İstanbul ve Bursa'da faaliyet gösteren üç ayrı firmada görev yapan toplam 97 orta ve üst düzey yönetici oluşturmaktadır.Araştırmada ölçme araçları olarak yöneticilerin cinsiyeti, yaşı, medeni durumu, eğitim durumu, toplam çalışma süresi, kurumdaki çalışma süresi ve aylık ücretleri hakkında bilgi toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Yöneticilerin yaşama yükledikleri anlamı belirlemek için Steger, Frazier, Oishi ve Kaler (2006) tarafından geliştirilen, Akın ve Taş (2011) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Yaşamın Anlamı Ölçeği (YAÖ); iş tatmini düzeylerini ölçmek için Weiss, Davis, England ve Lofquist (1967) tarafından geliştirilen ve Baycan (1985) tarafından Türkçeye uyarlanan Minnesota İş Tatmini Ölçeği; yöneticilerin içsel ve dışsal motivasyon düzeylerini ölçmek amacıyla Mottaz (1985), Brislin ve arkadaşları (2005), Mahaney ve Lederer'in (2006) çalışmalarında kullandıkları ölçekler temel alınarak Dündar, Özutku ve Taşpınar (2007) tarafından geliştirilen Motivasyon Ölçeği kullanılmıştır.Araştırmada yaşam anlamının iki alt boyutu olan mevcut anlam ve aranan anlam boyutları ayrı ayrı ele alınarak, her ikisinin de diğer değişkenler ile ilişkisini ortaya koymak için regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda, yaşam anlamının mevcut anlam alt boyutu ile içsel motivasyon ve iş tatmini arasında pozitif; dışsal motivasyonla ise negatif ilişki olduğu tespit edilmiştir. Buna ek olarak, yöneticilerin mevcut anlam düzeyinin cinsiyet ve medeni durum açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği; yaş, eğitim durumu, toplam çalışma süresi, kurumdaki çalışma süresi ve aylık ücret açısından anlamlı farklılıklar göstermediği bulunmuştur. Yöneticilerin yaşam anlamlarının aranan anlam alt boyutu ile iş tatmini arasında pozitif ilişki olduğu tespit edilmiştir. Buna ek olarak, yöneticilerin aranan anlam düzeyinin eğitim durumu, toplam çalışma süresi ve aylık ücret değişkenleri açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği; cinsiyet, yaş, medeni durum, kurumdaki çalışma süresi açısından anlamlı farklılıklar göstermediği bulunmuştur.Araştırmada elde edilen bulgular, hipotezlerde bulunan varsayımların bazılarını desteklemektedir. Araştırma bulguları ışığında araştırma sonuçları tartışılmış ve gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: yaşamın anlamı, mevcut anlam, aranan anlam, iş tatmini, içsel motivasyon, dışsal motivasyon

The aim of this study is to investigate the influence of job satisfaction and motivation on life meaning among the middle and senior managers working in automotive sector. Another aim of this study is to explore the moderating influence of the sociodemographic variables (gender, age, marital status, educational tatus, total years of work, years of work in the organization and salary) on the managers life meaning.With respect to the study's aim, the samples are the middle and senior managers who work in 3 different automotive companies operating in İstanbul and Bursa. The data are collected from 97 managers in total.In order to gather information about managers gender, age, marital status, educational status, total years of work, years of work in the organization and salaries, a Personal Data Form developed by the researcher, has been used in the study. In order to learn the meaning of life for the managers, the Life Meaning Scale developed by Steger, Frazier, Oishi and Kaler (2006) and adapted into Turkish by Akın and Taş (2011) has been practiced. In order to measure job satisfaction among the managers, Minnesota Job Satisfaction Scale developed by Weiss, Davis, England and Lofquist (1967) and adapted into Turkish by Baycan (1985) has been used. Lastly, Motivation Scale based on Mottaz (1985), Brislin et al. (2005), Mahaney and Lederer's (2006) studies and developed by Dündar, Özutku and Taşpınar (2007) has been used to assess managers internal and external motivation levels.In this study, the `present? and `searched? life meaning (the two sub-dimensions of life meaning) have been investigated with two separate regression analyses. As the outcomes of the study, it is found out that there is a positive relationship between the present sub-dimension of life meaning, internal motivation and job satisfaction; and a negative one with external motivation. In addition, it is found out that the present meaning sub-dimension of managers meanings of life differ greatly with respect to gender and marital status; whereas there is no big difference in terms of age, educational status, total years of work, years of work in the organization and salaries. With respect to the managers searched sub-dimension of life meaning, it is found out that the searched life meaning is positively related with job satisfaction. In addition to that, the managers? searched life meaning level differs in terms of educational status, total years of work and salary; but it does not differ in terms of gender, age, marital status and years of work in the organization.The data obtained from the study support some of the research hypotheses. In the light of the data obtained, the results of the study have been discussed and various suggestions have been made for the future researches.Keywords: life meaning, present life meaning, searched life meaning, job satisfaction, internal motivation, external motivation.