Aile sistemleri kuramı çerçevesinde infertilite tedavisi gören ailelerde aile yaşam döngüsünün nitel yöntemlerle araştırılması

Abstract

Bu çalışmada infertilite tedavisi gören çiftler ve bireylerin duygusal yaşantıları, sosyal etkileşimleri, aile işleyişleri, aile yaşam döngüsü evreleri ve baş etme biçimleri araştırılmış, infertilite deneyimi sürecinde yaşadıkları güçlüklerin yakından tanınarak, bu bireylere yönelik tıbbi ve psikolojik destek hizmetlerinin yapılandırılmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır.Yöntem: Araştırmada amaca yönelik örneklem tekniğiyle Maltepe Üniversitesi Hastanesi Kadın Doğum ve Tüp Bebek Kliniği'nde tedavi görmekte olan 8 çift ve 12 kadınla görüşülmüştür. Araştırmada nitel görüşme tekniği kullanılmış, bulgular nitel veri analizi programı (Nvivo8) kullanılarak analiz edilmiştir.Bulgular: Katılımcılar evlenerek çocuk sahibi olacakları şeklindeki normal gelişimsel sürecin kesintiye uğramasının bireysel yaşantıları, aile işleyişleri ve sosyal etkileşimleri üzerindeki olumsuz etkilerine değinmişlerdir. Katılımcıların çoğu, çocuk sahibi olamamayı kadınlığın ifadesindeki bir yetersizlik ve eksiklik olarak tanımlamışlardır. Sosyal çevrenin neden hala çocuk yapmadıkları, tedaviyi geciktirdikleri şeklindeki soruları ve önerileri tümüyle rahatsız edici ve damgalayıcı olarak deneyimlenmiştir. Bu olumsuz tutumlardan uzak durabilmek için, paylaşımlarını sadece yakın aile ve az sayıda arkadaştan oluşan sosyal çevreyle yaptıklarını belirtmişlerdir. Çocuk sahibi olmayı evlilikte ilerleme, ailenin tamamlanması şeklinde ifade ederek, çocuğun neşe, hareket, renk katarak evliliği ve eşler arası bağlılığı güçlendirdiğini ifade etmişlerdir. Yakın aile ve eş desteği bu süreçte baş etmeye yardımcı sosyal destek kaynakları olarak tanımlanmıştır. Ayrıca kadının eğitim düzeyi, ev dışında zaman geçirebileceği bir işinin olması ve çocuk sahibi olamamayı kendi kontrolü dışında daha büyük, manevi bir planın parçası olarak görme infertilitenin neden olduğu olumsuz duygularla baş etme sürecinde yardımcı olan diğer önemli kaynaklar olarak öne çıkmıştır.Tartışma: İnfertilite bireysel yaşantı, aile işleyişi ve sosyal ilişkiler üzerinde olumsuz etkilere neden olan bir güçlüktür. Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yaşadıkları olumsuz deneyimleri en aza indirebilmek için bireysel başetme kaynaklarının ve aile dinamiklerinin güçlendirilmesi, infertiliteye yönelik toplumsal bilincin arttırılması yoluyla da damgalayıcı tutumların en aza indirilmesi önemlidir. İnfertilitenin kadın ve erkek tarafından paylaşılan bir deneyim olması, aile işleyişi üzerindeki etkileri nedeniyle, bu bireylere sağlanan tıbbi ve psikolojik müdahale hizmetlerinin ailesel bir bakış açısıyla ele alınması yarar sağlayacaktır.Anahtar Sözcükler: İnfertilite, aile sistemleri, aile yaşam döngüsü.

The purpose of this study was to determine emotional experiences, social interactions, family functioning, family life cycle patterns and coping strategies of couples and womens who have diagnosed as infertile and pursue medical interventions to achieve parenthood for an average of 2 years. This research is intended to help in understanding the experiences of infertility in more detail and to design psychological interventions appropriately.Method: The purposive sampling technique was used in this study. Semi structured interviews were conducted with 8 couples and 12 womens who are under treatment at Gynecology and Infertility Clinic of Maltepe University Hospital. The subjects were asked about their experinces about being childless and the social interactions with members of their social networks including their partners, close relatives and friends. They were also asked about family functionings and coping strategies. The interviews were tape recorded and transcribed verbatim. The process of analysis evolved from concrete to more abstract categories.Results: Subjects mentioned about difficulties of being childless on subjective well-beings, family functionings and social interactions paying special attention to role readjustments caused by the interruption of the transition to parenthood as they anticipated. Being childless is defined as the inadequacy for the expression of womenhood. People's questions about being childless are generally experienced as stigmatizing, even if they act in good faith. High perception of stigma is associated with reduced disclosure to others. Family and partner support; being educated, having job and religious beliefs are valuable resources to cope with infertility.Discussion: Infertility has a strong impact on personal well-beings, family functionings and social interactions. It was experienced as guilt, inadequacy and failure, reinforced by the social expectations. This research may be significant for family therapists and medical community in understanding the experience of infertility from family life perspective and designing psychological inteverntions according to family functioning and life cycle patterns.Keywords: Infertility, Family Systems, Family Life Cycle