Evlilik uyumunun mükemmeliyetçilik özellikleri, stresle başaçıkma stratejileri ve cinsiyet açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; evlilik uyumu kavramını mükemmeliyetçilik (kendine yönelik, başkalarına yönelik ve sosyal olarak belirlenen mükemmeliyetçilik), stres ile başaçıkma stratejileri (problem odaklı başaçıkma, duygu odaklı başaçıkma ve sosyal destek arama) ve cinsiyet değişkenleri ile incelemektir. Araştırma, farklı hanelerden 290 evli birey (188 kadın, 102 erkek) ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara Çift Uyum Ölçeği, Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği, Stresle Başaçıkma Envanteri Kısa Semptom Envanteri ve sosyodemografik bilgi formundan oluşan ölçek bataryası verilmiştir.Evli bireylerin psikopatoloji semptom düzeyleri kontrol edilerek evlilik uyumlarının mükemmeliyetçilik düzeyleri (kendine yönelik, başkalarına yönelik ve sosyal olarak belirlenen mükemmeliyetçilik), stresle başaçıkma stratejileri (problem odaklı başaçıkma, duygu odaklı başaçıkma ve sosyal destek arama) ve cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı ilişkisiz örneklemler için üç faktörlü kovaryans analizi (ANCOVA) ile değerlendirilmiştir. Buna göre, kendine yönelik mükemmeliyetçi özelliklere sahip olan bireylerin ve problem odaklı başaçıkma stratejilerini fazla kullanan bireylerin evlilik uyumları daha yüksektir. Erkeklerde, sosyal olarak belirlenen mükemmeliyetçiliğin; kadınlarda ise kendine yönelik mükemmeliyetçiliğin evlilik uyumunda belirleyici rolü olduğu ortaya çıkarılmıştır. Sosyal destek arama başaçıkma stratejisi ile kendine yönelik mükemmeliyetçilik özellikleri arasında etkileşim ilişkisi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen tüm bulgular, Türk toplum özellikleri gözetilerek literatürün ışığında tartışılmıştır.Anahtar kelimeler: Evlilik uyumu, mükemmeliyetçilik, stres ile başaçıkma, cinsiyet

This study aimed to examine the concept of marital adjustment and its relation with perfectionism (self-oriented, other-oriented and socially-prescribed perfectionism), the ways of coping (problem-focused coping, emotion-focused coping and seeking social support) and gender variables. The research is carried out with 290 married individuals (188 females and 102 males) from different households. Participants were administered a questionnaire to ascertain their socio-demographic characteristics along with several assessment scales including Dyadic Adjustment Scale, Multidimensional Perfectionism Scale, The Ways of Coping Inventory, Brief Symptom Inventory.Analyses of Covariance (ANCOVA) were conducted to evaluate the relationship between marital adjustment and personal level of perfectionism (self-oriented, other-oriented and socially-prescribed perfectionism), the ways of coping (problem-oriented coping, emotion-oriented coping and seeking social support) and gender of the participants, after controlling for psychopathological symptom levels. The results demonstrated that persons who have self-oriented perfectionism and people, those who applied problem-oriented coping strategies more often, reported greater level of marital adjustment. Specifically, socially-prescribed perfectionism in males and self-oriented perfectionism in females are found to be the determinant figure on the issue of marital adjustment. One conclusion drawn from the study was also that the interaction effect between self-oriented perfectionism and seeking social support coping is also found. The findings are discussed in the light of relevant literature regarding the structure of Turkish society.Key words: Marital adjustment, perfectionism, coping with stress, gender