Güneydoğu Anadolu`dan göç eden kadınların sosyal entegrasyonu: İstanbul Tarlabaşı`nda niteliksel bir araştırma

Abstract

Bu çalışma, Güneydoğu Anadolu'nun kırsal bölgelerinden göç ederek İstanbul-Tarlabaşı'na yerleşmiş olan `Kürt kökenli' kadınların kent toplumuna sosyal entegrasyonlarını ? onların bakış açısından ? ele almaktadır. Bu çerçevede, İstanbul-Tarlabaşı'nda 2011 yılında niteliksel bir araştırma gerçekleştirildi. Bu noktada öncellikle sosyal entegrasyondan ne anlaşıldığını ele almak gerekmektedir. Bugüne kadar bu konuda bir uzlaşma söz konusu değildir. Sosyal entegrasyon kavramının yanı sıra kültürleşme, asimilasyon vs. gibi kavramlar da mevzu bahistir. Entegrasyon kavramı, araştırma çerçevesinde `topluma katılım' anlamında kullanılmıştır.Kadınların içinde bulundukları üç farklı hiyerarşi sistemi ? toplumsal cinsiyet, etnisite ve sınıf ? sosyal entegrasyonlarını etkilemektedir. Örneğin anadili Kürtçe olan kadınlar, göçle beraber çoğunlukla Türkçe konuşulan bir bölgeye yerleşmekte ve böylece toplumun en yoksul kesimini oluşturan insanlar olarak kendilerini orta sınıfın egemen olduğu kentsel alanda bulmaktadırlar. Kadınların kimlikleri ve kurdukları ilişkiler, sadece etnik bakımdan yaşadıkları zorluklardan değil, bilakis kentsel ayrışmadan, kent alanında bulunan fakir ve zengin uçurumundan da etkilenmiştir.Bunların yanı sıra, ataerkil yapıların geçerli olduğu toplumlarda kadınların ve erkeklerin göç deneyimleri ve sosyal entegrasyonları oldukça farklı olabilmektedir. Kadınlar, toplumsal bakış açısından aile içinde `kadın', `kız', anne veya eş rolünü üstlenirken, erkeğe ise kamusal alanda `temsili bir rol' atfedilmiştir. Kadının ve erkeğin toplum içinde konumları ve kimlikleri, özellikle `namus' kavramına bağlıdır. Aynı zamanda yaş veya mekân gibi faktörler de kadınların sosyal entegrasyonlarını ve davranışlarını etkilemektedir. Araştırmanın sonuçlarına göre, kadınların göç ettikleri sırada sahip oldukları medeni durum, entegrasyonlarında önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin bekâr olarak göç edenler, İstanbul'da genellikle çalışmaya başlarken, evli olarak göç eden kadınlar bu imkândan yoksun kalmaktadırlar. Bu da Türkçeye hâkim olma düzeyi ve sosyal çevreleriyle iletişim kurma imkânı için önemli bir faktör olarak göze çarpmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre, göç kadınların hareket özgürlüğünü olumlu anlamda etkilemiştir. Buna rağmen, yine de göç ettikleri kentte güçlü bir ataerkil yapı içinde yaşadıkları gözlenmiştir. Örneğin İstanbul'da büyüyen kadınlar, kendilerine ilişkin bakış açıları değişmiş olsa bile evlilik konusunda özgürce karar verememektedirler.Anahtar kelimeler: Göç, zorunlu göç, sosyal entegrasyon, kültürleşme, asimilasyon, toplumsal cinsiyet, yoksulluk

This work focuses on the social integration of women with Kurdish background who immigrated from the rural areas of eastern Anatolia to Tarlabaşı. In order to consider the situation from the perspective of women, in 2011 a qualitative study was conducted as part of this work. As an important starting point, the meaning of the term ?Integration? must be clarified.In the context of current scientific analysis there is not yet a common consensus on this term. Thus in the literature, in addition to the concept of integration, one finds terms such as acculturation or assimilation, which are used as synonyms.Three different hierarchy system ?gender, ethnicity and class- affects their social integrations. For instance, the women having Kurdish as mother tongue, mostly settle in a region spoken Turkish by immigration thus as the people who form the most disadvantaged part of the society, they find themselves in the urban area in which middle class dominates. The women?s identities and relationships they established has been affected by not only the difficulties they experienced in terms of ethnic but also particularly, the urban decomposition, the gap between rich and poor existing in the urban area.Finally in patriarchal societies immigration and integration experiences of women and men can be very different. While women in society are considered as mother and wife, and are attributed a place in the domestic context, men are attributed a role in the public sphere. At the same time, the integration of women is influenced by factors such as age or place of origin. The place and identities of women and men have in society, is particularly dependent on the personal understanding of the concept of honour that the individuals hold.According to the results of the research, the marital status that women have while they immigrate, has a significant role in their integrations. For instance, while the ones who immigrate as single generally begin to work in Istanbul, the ones who immigrate as married are deprived of this opportunity. It also attracts attention as a significant factor for the extent of good command of Turkish and opportunity to communicate with their surroundings. According to the results of the research, immigrations positively affects women?s freedom of action. Nevertheless, it is observed that they still live in a strong patriarchal structure in the urban area they immigrated. For instance, the women grown up in Istanbul, are not able to freely decide about marriage even if their aspect of self has been changed.Key words: Immigration, forced immigration, social integration, acculturation, assimilation, gender, poverty