Tersane işletmelerinde alt işveren (taşeron) sorunu : insan hakları çerçevesinde bir inceleme

Abstract

Bu çalışmada, üretimde esnekliği sağlayan alt işveren (taşeron) sisteminin, bir yandan ana üreticiye avantajlar sağlarken, diğer yandan emek sahibi işçinin temel haklarının ihlaline zemin hazırlayıp hazırlamadığını incelemek amaçlanmıştır. Araştırma alanı olarak 2007-2008 yıllarında iş kazaları ile basında oldukça fazla yer bulan ve İstanbul ilinde yer alan tersane işletmeleri seçilmiştir.Araştırmanın birinci bölümünde, bir insan hakkı olan çalışma hakkı ve bu hakkın alt işveren (taşeron) istihdam sistemiyle ilişkisi; kinci bölümde iş sağlığı ve güvenliği kavramı ve bu kavramların insan hakları ile ilişkisi incelenmiş; üçüncü ve son bölümde de, ilk iki bölümde incelenen kavramlar insan hakları bağlamında yorumlanarak sonuç ve öneriler sunulmuştur.Literatür çalışması sonucunda işçi sirkülasyonunun yoğun şekilde görüldüğü taşeron sistemlerde mesleki tecrübe ve alınan mesleki eğitimlerin iş kazaları ile negatif ilişkide olduğu görülmüştür. Bu konuda devletin pozitif yükümlülüklerini yerine getirmeye çalıştığı, ancak denetim yetersizliği gibi sebeplerle bu yükümlülüğün tam olarak yerine getirilmediği saptanmıştır.Gerekli denetimin sağlanması için, devlet kurumlarının yanında işçi sendikalarının da inceleme çalışmaları yaparak tespit ettikleri eksiklikleri değerlendirmek üzere rapor etmelerinin, iş kazaları ve meslek hastalıklarına ilişkin kayıtların tutulmasında destek olmalarının uygun olacağı görülmüştür.

Subcontractor system provides elasticity of production, bring same advantages to main producer. On the other hand it is purposed to analyse that subcontractor system the groundwork for human rights violation of labour class or not. As an area of research, shipyards in Istanbul which one always on the pres with the work accidents in years 2007-2008 are chosen.For the first part of the research, employment right and it's relation with subcontractor employing system were analysed. And for the second part, occupational safety and health, and it's relation with human rights were analysed. And finally for the third part of the research, all of the conceptions were analysed at both first and second part, were annotated with the human rights and, conclusion and offers were introduced.As a result of literature study within the contest of research, it was seen that there is a negative relation between occupational experience with education and work accidents that have heavy circulation about employees in subcontractor systems. About this subject, it is determined that goverment tries to carry out positive obligations however because of the reasons like failure of audit it hasn't discharged of an obligation literally.In order to ensure the necessary controls, besides goverment agencies, labor unions should publish reports about deficiencies which were detected while doing investigation studies. In addition to this, labor unions support about keeping records with regard to work accidents and occupational disease were evaulated to be appropriate.