Bankalarda iç kontrol sistemi ve risk yönetimi

Abstract

Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi uluslararası döviz ve bankacılık piyasalarında meydana gelen önemli krizler nedeniyle bankacılık sektöründe iç kontrol sisteminin etkin bir şekilde gerçekleştirilmesinin önemini ortaya koyarak bankaların sahip oldukları risklerin kontrol edilmesi ve olası risklere girişilmesinin engellenmesi amacıyla, bankalarda iç kontrol sistemlerinin kurulmasını istemiştir. Bankacılık faaliyetlerinin tam ve güvenli olarak yapılabilmesi için etkin bir iç kontrol sisteminin varlığı gerekli olup, Ülkemizde Bankalarda iç kontrol 2006 yılında yasal zorunluluk hale getirilmiştir. Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi bankalarda etkin iç kontrolün önemi hususundaki çalışmalarını üye ülkelerin bankacılık gözetim ve denetim otoriteleriyle birlikte sürdürmektedir. Komite üye ülkelerdeki sorunlu bankaların durumlarını inceleyerek tespitlerde bulunmuş ve bu tespitleri dikkate alarak iç kontrol prensiplerini oluşturmuştur.Uluslararası düzenlemelere ve ulusal düzenlemelere en çok konu olan alanlardan biri risk yönetimidir. Küresel gelişmelerin yanı sıra piyasalarda oluşan dalgalanmalar, bilhassa 1990'lı yıllarda ortaya çıkan finansal krizler, finans sektörünün en önemli aktörleri olan bankalarda yönetimin oluşturduğu risk yönetim sürecinin, bankaların sağlam güvenilir ve istikrarlı bir çalışma ortamına sahip olması hususundaki önemini ve gerekliliğini ortaya koymaktadır. Türk Bankacılık sektöründe risk yönetiminin önemi 2000'li yıllar itibari ile giderek artmakta olup, Basel düzenlemeleri ile birlikte bankaların mevcut ya da olası risklerini yönetebilmesi ve daha sağlam bir sermaye yapısına sahip olması hedeflenmektedir.İç kontrol risklerin iyi bilinmesi, yönetilmesi ve bu riskleri yönelik olarak oluşturulan iç kontrollerin varlığı konuları ile ilgilenir. İstikrarlı bir ekonominin temelini sağlam bankacılık sisteminin oluşturması sebebi ile bankacılık sisteminin mevcut veya olası riskleri asgari seviyeye indirip bu riskleri yönetebilmesi finansal piyasaların dayanıklılığı ve canlılığı açısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma ile iç kontrol sistemine ilişkin Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi ve BDDK tarafından yapılmış olan düzenlemeler ile getirilen hususların incelenmesi suretiyle, bankaların faaliyetlerinin etkin ve yeterli bir şekilde Bankacılık Kanunu'na, ilgili diğer mevzuata, banka içi politika ve kurallara uygun olarak gerçekleştirilmesi ve güvenilir bir finansal raporlama sistemi amacıyla oluşturulan, bankaların işleyişini, karar alma süreçlerini, yetki ve sorumlulukları kapsayan, bankanın yönetim kurulu, üst yönetimi ve diğer personelinin içinde bulunduğu sistematik, dinamik ve tamamlayıcı bir süreç olan iç kontrol sisteminin tanıtılması, bankaların karşı karşıya olduğu risklerin farkındalığı bu riskleri yönetmek için neler yapıldığı ve bankaların yasal ve ekonomik sermaye ayırımı konusunda neler yaptıklarının incelenmesi amaçlanmaktadır.

Due to severe crises that international foreign currency and banking markets face, Basel Committee on Banking Supervision asked for internal control systems to be established at banks by indicating the importance of inner control systems to take place effectually so as to control the risks that banks possess and to prevent possible risks to be undertaken. An efficient internal control system is essential to conduct banking activities completely and securely; internal control at banks became a legal obligation in Turkey in 2006. Basel Committee on Banking Supervision undertakes its activities on the importance of active internal control together with the banking supervisory authorities of member countries. The committee has examined the statuses of the troubled banks, made evaluations and formulated internal control principles by taking the evaluations into consideration.Risk management is one of the most common fields discussed in international and national regulations. Along with the global developments, fluctuations in markets, especially the financial crises sparked off in 1990's and risk management process that management constitute in banks, which are the most subdominant actors of financial sector, proves the importance and the necessity of banks having a strong, secure and steady operating environment. As the importance of risk management process in Turkish banking sector has continually increased since 2000's, banks aim to manage their present or possible risks and devise stronger capital structure with Basel regulations. Internal control engages in the well-acknowledgment and the management of risks as well as the existence of internal control that is comprised according to those risks. Since a strong banking system constitutes the basis of a stable economy, it is considered crucial for a bank system to minimize and manage present and possible risks to serve the durability and the vitality of financial markets. This study aims to examine the points introduced by regulations from Basel Committee on Banking Supervision and BDDK (Banking Regulation and Supervision Agency). Also, the internal control system that is complementary, dynamic and systematic, including bank's board of directors, senior management and other staff will be introduced which not enables banks to operate in accordance with the Banking Law, other related regulations, banks' own domestic policies and rules, but also constitutes a reliable financial reporting system and includes a bank's operation, decree process, authorities and responsibilities. Besides, the research targets to study the awareness of the risks that banks face, what is done to manage those risks and what steps are taken for the separation between legal and economic capital.