Başlangıçtan günümüze Türk basınında alternatiflik arayışları ve alternatif medya olgusu

Abstract

Eski çağların siyasal modellerinden günümüzün özgürlükçü demokrasilerine kadar yaşanan uzun değişim ve gelişim sürecinde önce yazılı basın daha sonra da diğer kitle iletişim araçları, siyasal sistemlerin önemli bir parçası olarak etkin rol oynamıştır. Bugün ise medyanın siyasal sistemler ile çok yakın ilişkisi ve hızlı gelişim süreci ile iletişim düzenlerinin bir unsuru olarak kabul etmek ve modern demokrasiler için vazgeçilmez bir unsur olarak olarak görülmesi gerekmektedir. Bu yönüyle medyanın demokratik sistemlerin yeni açılımlarında önemli bir işlevi olduğu ve değişimlerin öncüsü rolünü oynadığı bir gerçektir. Medya ortamlarının ticarileşmesi, mülkiyetinin az sayıda kişinin elinde toplanması, ekonomik ve sosyal olarak baskı altındaki toplum kesimlerinin kamusal alanda temsilini zorlaştırmaktadır. Bu gelişmeler ve ötekileştirilen, göz ardı edilen halk kesimlerinin istek ve arzularının geri plana atılması ile birlikte azınlıkların sesi olabilmek için bir takım oluşumlar ortaya çıkmıştır. Basının tarihi gelişimi sırasında kimi zaman göze çarpan bu oluşumlar ve haber yapıları 1970'lerden sonra tanımlanabilir hale gelmiş ve ayrı bir araştırma alanı olarak incelenmeye başlanmıştır. Alternatif medya olarak adlandırılan bu yayın organlarının günümüzde kapsamlarını değiştirip geliştirdiği görülmektedir. Ancak, bu yapıların tanımlanması açısından bazı farklılıklar ile birlikte uygulama alanlarındaki değişiklikler araştırmamızın ana temasını oluşturmuş, alternatif olarak adlandırılan medyanın dünyada ve Türkiye'de kendi içlerinde tartışma gerekliliğini hissettirmiştir.Bu bağlamda çalışmada, alternatif medya kavramının nerede başladığı ve muhalif medya, eleştirel medya ile gerilla medya tanımlarına nerelerde dahil olduğu ve nerelerde ayrıldığı incelenmiş, Türkiye'de ve dünyada alternatif medya yayın organları incelenerek, aralarındaki finansal, yapısal, süreklilik, içerik ve katılımcılık açısından oluşan farklılıklar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Yurtdışında alternatif olarak tanımlanan medya için literatür tarama ve website analizi gerçekleştirilmiş, Türkiye'de ise, alternatif medya yayın organları ile yapılandırılmış görüşmeler yapılarak elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler : Demokrasi, Basın, Alternatif Medya, Gerilla Medya, Türk Basını

First, print media then other mass media has played an active role as an important part of political systems, during the evolution undergone and progresses made, beginning from political models of ancient times until liberal democracies of modern times. Today, when judged by its affiliation with political systems, and its rapid development, media should be considered as both a component to communication environment and an essential constituent of the modern democracies. It is a fact that from such an aspect, media is quite functional in the evolutions of democratic systems and it functions as the pioneer of change. The fact that media has been commercialized and possessed by a minority, makes it difficult for such social classes that are under economic or social pressure, to be represented enough. As a consequence of such developments, and with demands and intents getting disregarded, of marginalized and ignored classes of society, some new movements emerged to make that minority heard. Those movements and their report patterns, which sometimes drew attention during the historical progress of media, have become identifiable after 1970s and been studied as a distinct field, since then. It is recently evident that such means of media, called Alternative Media, are changing their scope, and improving. The main theme in this study is the distinction between those means for identification purposes, and differences in fields of application. This posed a need to examine the alternative media worldwide and in Turkey, within itself.In this respect, this study examines the origins of alternative media, and when it is associated with or distinguished from opposition media, critical journalism, and guerilla journalism; and by reviewing the alternative means of media worldwide and in Turkey, aims to reveal the differences between those in terms of finance, structure, regularity, content, and participation. Literature searches were conducted and websites were analyzed for those means of media identified as alternative abroad, and in Turkey, structured interviews with organs of alternative media were conducted, and the data obtained were evaluated. Keywords: Democracy, Press, Alternative Media, Guerilla Journalism, Turkish Press