Sosyal sermaye ve hemşehrilik Maltepe, Gülsuyu ve Gülensu örneği

Abstract

Bu araştırma kapsamında ele alınan sosyal sermaye kavramı hakkında Türkiye'de sınırlı sayıda çalışma olsada, son zamanlarda yapılan araştırmaların sayısında artış olduğu gözlemlenmektedir. Türkiye'de sosyal sermaye kaynaklarının başında gelen aile, hemşehrilik, akraba ve komşuluk ilişkileri sosyolojik kurumlardır. Sosyal sermayenin temelinde bulunan güvenin ve birlikte yaşama değerlerinin verdiği rahatlık kırsaldan kente göç sonrasında bireyler ve grupların yerleşim yerlerini tercih etmelerinde hemşehrilik ilişkilerini ön plana çıkarmaktadır. Bu açıdan hemşehrilik ilişkilerini bir etkileşim ağı olarak ele aldığımızda, bu etkileşimde ortaya çıkan unsurların sosyal sermaye değerini ortaya koyabilmesi önemlidir. Bu çalışmada, Gülsuyu ve Gülensu Mahallelerinde kırdan kente göç sonrasında akrabalık ve hemşehrilik bağlarının sosyal sermaye üretebilirliğine ilişkin detayların incelenmesi ve ortaya konulması amaçlanmıştır. Farklı grupların, kendi içlerindeki ve diğer gruplarla olan ilişkileri, göç ve kentleşme bağlamında irdelenerek anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda Türkiye'nin farklı yörelerinden gelerek Gülsuyu ve Gülensu'da yaşayan 50 kişinin katılımı ile `odak grup görüşmeleri` ve `derinlemesine görüşmeler` yapılarak veri toplanmıştır. Gülsuyunda 10, Gülensuda 10 olmak üzere toplam 20 derinlemesine görüşme; Gülsuyunda 5, Gülensuda 5 olmak üzere toplam 10 odak grup görüşmesi yapılmıştır.Araştırma kapsamında katılımcılara, göç hikâyeleri, yerleşim örüntüleri, iş tercihi ve koşulları, Gülsuyu ve Gülensuda yaşayan akrabaları, hemşehri ve diğer gruplarla ilişkileri ve sosyal sermaye ile hemşehriciliğin ne yönde parçalandığı hakkında sorular yöneltilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde araştırmanın sorun / sorunsalı belirlenmiş ve kavramsal çerçeve oluşturulmuştur. Araştırmanın gerekçesi, önemi ve hipotezleri de bu bölümde sunulmuştur. Araştırmanın ikinci bölümünde araştırmanın örneklemi hakkında bilgiler verilmiştir. Araştırma sorusunun ve modelinin belirlenme süreci, verilerin toplanması ve analizi bu bölümün içeriğini oluşturmaktadır. Araştırmanın üçüncü bölümünde bulgular yer almaktadır. Araştırmanın dördüncü ve son bölümünde araştırma soruları göz önünde bulundurularak sonuçlara ulaşılmış ve öneriler sunulmuştur. Sosyal sermaye teorisi, toplumu daha çok etkileşim ağları ve biraradalık üzerinde değerlendirmektedir. Sosyal uyumun ortaya çıktığı, güvene dayalı ilişkilerin olduğu ve biraradalığın yaşandığı toplumlar sosyal sermaye stoğu yoğun toplumlar olmaktadırlar. Sosyal sermayenin nasıl üretileceği ve nasıl sürdürülebileceği husunda, hemşehri ve akrabalık ilişkileri gerek yapısal unsurları gerek etkileşim örüntüleri açısından kolaylık sağlamaktadır. Sosyal sermaye üzerine yapılmış çok çalışma bulunmamaktadır. Türkiye'de sosyal sermaye üzerine daha fazla çalışmanın yapılmasına ihtiyaç görülmektedir. Diğer yandan Sosyal sermaye ve Hemşehrilik üzerine de yapılmış pek çalışma bulunmamaktadır. Hemşehrilik ve akrabalık bağları içinde sosyal sermayenin boyutuna, farklı zaman zarflarında yapılacak araştırmalarla ihtiyaç olduğuna da vurgu yapmak gerekir.Anahtar Kelimeler: Sosyal Sermaye, Hemşehrilik, Göç, Gülsuyu, Gülensu.

Although the scope of this research which explores the concept of social capital has been limited within Turkey, there has been an observed increase in relation to these research studies in recent times. Within Turkey, the forefront of social capital resources include family, relative and countrymen relations as sociological institutions.The security given by the foundations of social capital, along with the comfort given by the values of communal living in rural areas, have enabled individuals and groups who have preferred to migrate to the city, to put communal relationships at the forefront. In respect to this, when we consider the communal relationships of country men as an interactive network, it is important to highlight the elements that make up social capital value. In this study, it is examined that those who have migrated from rural Gülsuyu and Gülensuto the city, have examined their networks of family and countrymen, in order to gain social capital. Different communal groups, have analysed the relationships within their own groups as well as their relationships with other groups, to understand the context of migration and urbanization. In relation to this, 50 individuals from the different regions Gülsuyu and Gülensu participated in `focus group interviews` and `depth interviews` where data was collected. A total of 20 individuals, 10 from Gülsuyu and 10 from Gülensu, participated in `depth interviews` and a total of 10 individuals, 5 from Gülsuyu and 5 from Gülensu participated in focus groups interviews.In the scope of the research, questions relating to migration stories, settlement patterns, job preferences and conditions and relatives who live in Gülsuyu and Gülensu, were asked to the participants. Relationships between countrymen and other communal groups, and the split of social capital between countrymen were also asked. In the first part of the study, problems relating to the research were identified, and a conceptual framework had been established. The rationale for the study, its significance, and the hypotheses are also presented in this part of the research. In the second part of the research, information about the samples used within the study is given. The processes of establishing the research questions, as well as the collection of variables and data analysis, also make up this part of the study. The third part of the research consists of findings. In the fourth and final part of the research, the results have been established while keeping in consideration the research questions, and any suggestions have been presented.Social capital theory comes alight when communal interaction networks and togetherness is at the core of one's society. Social cohesion emerges when, the relationship of trust and coexistence of communities lead to a heavy collection of social capital stocks. In terms of how to produce and sustain social capital value, the relationship between family and countrymen interactions should provide ease and convenience whether its in terms of the interaction patterns or structural elements. There is still a lot of work and research needed to be done on social capital theory in Turkey. Along with this, there needs to be more research conducted on Social Capital theory and countrymen relations. In terms of the connection between family and countrymen interactions within social capital theory, it is vital that research needs to be conducted from time to time.Key words: Social Capital, Countrymen, Migrate, Gülsuyu, Gülensu.