Bağlanma kaygısı ile patolojik kaygı arasındaki ilişkide kaygı duyarlılığı ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracı değişken olarak rolünün incelenmesi

Abstract

Bu tezin amacı bağlanma kaygısı ile patolojik kaygı arasındaki ilişkide kaygı duyarlılığı ve belirsizliğe tahammülsüzlük değişkenlerinin aracı değişken olarak rolünün olup olmadığının Türk üniversite öğrencileri örnekleminde araştırılmasıdır. Bağlanma kaygısı, bağlanmanın iki boyutlu değerlendirmesinde anksiyetenin yüksek, kaçınmanın düşük olduğu bir bölgede tanımlanmaktadır. Patolojik kaygı ise, herkes tarafından yaşanan ve normal kabul edilen kaygının kontrol edilemez hale gelerek kişinin işlevselliğinde önemli bozulmalara yol açan bir kavram olarak tanımlanmaktadır. Bu iki kavram arasındaki ilişkide aracı değişken olarak rol alması beklenen kaygı duyarlılığı ve belirsizliğe tahammülsüzlük kavramlarının temellerinin erken dönemlerde atılarak kaygı bozuklukları için birer yatkınlık faktörü olarak görülmesi, literatürde yaygın bir görüş olarak ortaya çıkmaktadır. Çalışmaya 252 üniversite öğrencisi katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Penn Eyalet Endişe Formu, Beck Anksiyete Envanteri, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Ölçeği-II, Kaygı Duyarlılığı İndeksi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılmış; analizlerde ise T-testi, Pearson Korelasyon Analizi ve Regresyon Analizi uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda bağlanmanın kaçınma boyutu dışında tüm değişkenlerin birbiriyle anlamlı ilişkiler içinde olduğu görülmüştür. Ayrıca Kaygı Duyarlılığı İndeksi'ne ait Kardiyovasküler Semptomlar Korkusu ile Bilişsel Kontrolsüzlük Korkusu alt ölçekleri ve BTÖ'ye ait Belirsizlikle İlgili Olumsuz Benlik Değerlendirmeleri alt ölçeğinin, bağlanma kaygısı ile patolojik kaygı arasındaki ilişkide tam aracı değişken rolü oynadığı saptanmıştır. Araştırmanın sonuçları genel olarak ilgili yazın bulgularıyla tutarlılık göstermektedir. Çalışmanın sonuçları ilgili yazın çerçevesinde tartışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Patolojik Kaygı, Bağlanma Kaygısı, Kaygı Duyarlılığı, Belirsizliğe Tahammülsüzlük, Aracı Değişken

This research aims to investigate relation between attachment anxiety and pathological worry depend on anxiety sensitivity and intolerance of uncertainty in Turkish college students. In bidimensional attachment analysis, attachment anxiety is defined in area which has high anxiety and low avoidance. Pathological worry is defined that can be experinced by everyone and accepted normal worry situations are becoming uncontrollable anxiety and causing distortions in functioning of people. In literature, relationship between attachment anxiety and pathological worry is seen as predisposition for anxiety disorders via anxiety sensitivity and intolerance of uncertainty according to early period of life. 252 college students participated in this study. The data were collected with Demographic Information Form, Penn-State Worry Questionnaire, Beck Anxiety Inventory, Experiences in Close Relationships–R, Anxiety Sensitivity Index, Intolerance of Uncertainity Scale. Statistical analysis was done with SPSS programme. Results were analyzed by T-test, Pearson Correlation Analysis and Regression Analysis. According to results; all variables have significant relationships between each others except attachment avoidance. Also cardiovascular semptoms fear and cognitive dyscontrol fear subscales, that belong to Anxiety Sensitivity Index, negative self-assessment about uncertainty subscale that belongs to intolerance of uncertainity have roles as mediator variables in a relationship between attachment anxiety and pathological worry. The findings were consistent with the literature about anxiety sensitivity and intolerance of uncertainty for attachment anxiety and pathological worry. Findings of the study were discussed in the context of the relevant literature.Keywords: Pathological worry, Attachment Anxiety, Anxiety Sensitivity, Intolerance of Uncertainity, Mediator Variable