Obsesif kompulsif bozuklukta psikolojik yardım arama tutumlarıyla ilişkili faktörlerin incelenmesi

Abstract

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) kişinin hayatında engel yaratmasına ve oldukça sıkıntı vermesine rağmen profesyonel psikolojik yardım arayışı uzun yıllar ertelenebilmektedir. Bu çalışmada profesyonel yardım arayışı ile ilişkili olabileceği düşünülen semptom şiddeti, girici düşünce içeriği, OKB dışındaki psikolojik semptomlar, algılanan sosyal destek ve içselleştirilmiş damgalanma incelenmiştir. Bu çalışma yaşları 18 ile 59 arasında değişen 328 katılımcı ile yürütülmüştür. Bu katılımcılar OKB Grubu, OKB Belirti Grubu, Kontrol Grubu olmak üzere gruplandırılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Yale Brown Obsesyon Kompülsiyon Ölçeği Öz- Değerlendirme ve Uzman Değerlendirme Formları, Kısa Semptom Envanteri, Düşünce Eylem Kaynaşması Ölçeği, Profesyonel Psikolojik Yardım Arama Tutumu Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Ruhsal Hastalıkların İçselleştirilmiş Damgalanması Ölçeği kullanılmıştır. Çalışma sonucunda ilk olarak, Yale Brown Obsesyon Kompülsiyon Ölçeği Öz- Değerlendirme Formu'nun psikometrik özellikleri incelenmiş ve ölçeğin OKB'nin şiddetini değerlendirmede güvenilir ve geçerli olduğu ortaya konmuştur. Ayrıca çalışmada, hiç yardım almamış olan OKB Belirti Grubu'nun OKB tanısı olan bireylerle benzer düzey ve içerikte içselleştirilmiş damgalanmaya ve yardım arama tutumuna sahip olduğu bulunmuştur. OKB hastalarının yaşadığı semptom şiddeti ve OKB dışındaki psikolojik semptomlar arttıkça, özel birinden ve arkadaştan algılanan sosyal destek azaldıkça içselleştirilmiş damgalanma artmaktadır. Son olarak, OKB dışındaki psikolojik semptomlar, obsesif düşünceye sahip olmanın istenmeyen durumu gerçekleştireceğine yönelik inanç, ruhsal bir hastalık sebebiyle içe çekilme, algılanan ayrımcılık ve kalıp yargıların onaylanmasının artması olumsuz yardım arama tutumu ile ilişkili iken; aileden ve arkadaştan algılanan sosyal desteğin artmasının olumlu yardım arama tutumu ile ilişkili olduğu gözlenmiştir. Bu bulgular literatür kapsamında tartışılmış, klinik uygulamalar açısından katkısı ve ileride yapılabilecek çalışmalar için öneriler de bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Obsesif Kompulsif Bozukluk, İçselleştirilmiş Damgalanma, Yardım Arama Tutumu

Although Obsessive-Compulsive Disorder (OCD) leads significant impairments in person's life; professional psychological help seek can be postponed for many years. In this study, symptom intensity, importance of intrusive thought, psychological symptoms outside of OCD, perceived social support and internalized stigma that are thought be associated with professional help seeking were examined. This study was conducted with 328 participants aged between 18 and 59. These participants were categorized as OCD Group, OCD Symptom Group and Control Group. In data collection, Demographic Information Form, Yale Brown Obsessive Compulsive Scale Self Rated Form and Clinician Rated Form, Short Symptom Inventory, Thought Action Fusion Scale, Professional Psychological Help Seeking Attitude Inventory, Professional Psychological Help Seeking Attitude Scale, Multidimensional Scale of Perceived Social Support and Internalized Stigma of Mental Illness-Scale were used. Firstly, psychometric properties of Yale Brown Obsessive Compulsive Scale Self Report Form were examined; and the results revealed that this scale is a reliable and valid tool to measure OCD intensity. Secondly OCD Symptom Group and OCD Group had similar degree and pattern in internalized stigma and help seeking attitudes. The findings also revealed that internalized stigma in OCD patients increased as symptom intensity and additionally psychological symptoms outside of OCD increased and perceived social support from a significant person or a friend decreased. Lastly, increase psychological symptoms outside of OCD, the belief that having obsessive thought causes the unwanted situation and internalized stigma were associated with negative help seeking. On the other hand, increase in social support from family and friends were associated with positive help seeking attitude. These findings were discussed in the light of literature; suggestions for future studies and limitations were also provided.Key Words: Obsessive Compulsive Disorder, Internalized Stigma, Help Seeking Attitude