Otizm tanısı almış çocukların annelerinin psikolojik dayanıklılık, öz duyarlılık ve psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Yapılan bu araştırma, otizm tanısı almış çocuğa birinci derecede bakım veren kişinin annesi olduğu ve anne, özellikle ruhsal açıdan ne kadar sağlıklı olursa çocuğuna da o oranda sağlıklı bir ilişki içerisinde yaklaşacağı varsayımından yola çıkılarak, otizmli çocukların anneleri ile yapılmıştır. Araştırma, otizm tanısı almış çocuğa sahip annelerin; öz duyarlılık, psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi oluşlarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul ilinde özel eğitime giden otizm tanısı almış çocukların anneleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini İstanbul ili Pendik ilçesi ile İstanbul ili Tuzla ilçesi Rehberlik Araştırma Merkezi'nden (RAM) rapor almış olan otizmli çocukların ebeveynleri oluşturmuştur. Bu 200 anne kurum içerisinde rastgele örneklem yoluyla seçilmiştir. Öz duyarlılık Ölçeği, Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanmış olan Kişisel Bilgi Formu ile Çocuğa Yönelik Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 21 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre; annelerin yaşları arttıkça annelerin öz duyarlılık ve psikolojik dayanıklılık ölçeklerinden aldıkları puanlarında artmakta olduğu, günlük işleri organize etmede sorun yaşamayan annelerin öz duyarlılık, psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi oluşlarının da yüksek olduğu, çocuklarının özel durumundan dolayı psikolojik destek alan annelerin psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi oluş puanlarının daha yüksek olduğu, çocuklarının yaşı arttıkça annelerin öz duyarlılık puanlarının da arttığı, annelerin öz duyarlılık ve psikolojik dayanıklılık ölçeklerinden aldıkları puan arttıkça annelerin psikolojik iyi olma envanterinden aldıkları puanların da artmakta olduğu görülmüştür. Ayrıca annelerin gelir düzeyleri, eğitim düzeyleri, çalışma durumları, çocukların cinsiyeti, doğum sıraları ve rehabilitasyon merkezine gitme süreleri gibi sosyo-demografik özelliklere göre de anlamlı sonuçlar elde edilmemiştir. Araştırmanın sonunda yer alan tartışma bölümünde bulgulara dayalı olarak araştırmacılara ve alanda çalışan psikolojik danışmanlara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

This study is conducted with autistic children's mothers by taking into account the assumption that mother is the primary caretaker for the child who had diagnosed with autism and as she is mentally well, she will approach much healthier to the child. The study's aim is to investigate relationships among resilience, self-compassion and psychological well-being for autistic children's mothers'. The study's population is mothers of children who had diagnosed with autism and go to special education in Istanbul. Its sample is the parents of children who had diagnosed with autism and get a report from Counseling and Research Center (CRC) in Tuzla and Pendik in Istanbul. Two hundred mothers are randomly selected from institution. Self-compassion, resilience and psychological well-being scales, personal information form and demographic information form for the children are applied. Collected data of the research is analyzed with SPSS 21 software. Statistical methods (like numbers, percentage, average, standard deviation), are used for the analyses. According to the study findings, as mothers age increases, their scores on self-compassion and resilience scale scores increased; mothers who have no difficulty in organizing their daily works had greater scores on self-compassion, resilience and psychological well-being scales; mothers who received psychological support due to their children's particular case had higher scores on resilience and psychological well-being scales; mothers with older children had higher scores on self- compassion scale; it is also noticed that as mothers scores on resilience and self- compassion scale increase, their psychological well-being scale score increased. In addition, there were no meaningful findings for socio-demographic features such as mothers' income level, education level, occupation, child gender, child birth order, and duration for attending the rehabilitation center. At the end of the research, in the discussion part, suggestions for researchers, psychological consultants working on this field are proposed based on the research findings.