Yetişkinlerde travma sonrası stres belirtileri ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide öz-şefkatin düzenleyici rolü

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, yetişkin örnekleminde öz-şefkatin, travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide düzenleyici rolünün olup olmadığını belirlemektir. Araştırmanın bir diğer amacı ise; travma sonrası büyüme ile öz-şefkat ve travma sonrası stres belirti düzeyleri arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Bunlara ek olarak demografik özelliklerin, ana değişkenler üzerinde etkili olup olmadığı da incelenmiştir. Bu amaçlar doğrultusunda Türkiye'de yaşayan, 18-59 yaş arasındaki travmatik yaşantıya sahip yetişkinlerden araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 304 birey (165 kadın, 139 erkek) araştırmaya katılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği (TSSTÖ), Travma Sonrası Büyüme Ölçeği (TSBÖ) ve Öz-Duyarlık Ölçeği (ÖDÖ) kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen veriler SPSS 24.0 paket programı ile çözümlenmiş; analizlerde bağımsız gruplar için T-testi, tek yönlü varyans analizi (Anova), Pearson Korelasyon Analizi ve düzenleyici (moderation) etkisini sınamak amacıyla hiyerarşik regresyon ve basit eğim analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, araştırmada kullanılan tüm değişkenlerin birbiriyle anlamlı ilişki içinde olduğu görülmüştür. Demografik değişkenler üzerindeki analizler sonucu, travmatik olay etkisi cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermektedir. Eğitim düzeyinin travma sonrası büyüme ve travma sonrası stres belirtileri üzerindeki etkisinin negatif yönde anlamlı olduğu bulunmuştur. Çocuk sahibi olma durumunun öz-şefkat ve travma sonrası büyüme üzerindeki etkisinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Gelir düzeyinin ise, travma sonrası stres belirtileri ile negatif yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Yapılan hiyerarşik regresyon ve basit eğim analizleri sonucu travma sonrası stres belirtileri ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide öz-şefkatin düzenleyici olarak rol oynadığı saptanmıştır. Çalışmada bulunan sonuçların genel olarak alanyazın ile tutarlı olduğu görülmüş, mevcut alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Travmatik Yaşantılar, Travma Sonrası Büyüme, Öz-Şefkat, Travma Sonrası Stres Belirtileri, Yetişkin, Düzenleyici Değişken

The fundamental aim of the study is to determine whether or not the self-compassion has a moderator role on the relationship between post-traumatic stress symptoms and post-traumatic growth in the adult sample. The other aim of the study is to investigate the relationship between post-traumatic growth and self-compassion and levels of post-traumatic stress symptoms. In accordance with these purposes, 304 individuals (165 females, 139 males) who are living in Turkey, are in between the ages of 18-59 and has traumatic experiences participated in the study voluntarily. Demographic Information Form, The Posttraumatic Stress Diagnostic Scale, The Posttraumatic Growth Scale and Self-compassion Scale were used as data collecting tools. Data obtained within the scope of the research was analyzed with the SPSS 24.0 program; in analyzes, for independent groups T-test, one-way variance analysis (Anova), Pearson Correlation Analysis were used as well as hierarchical regression and simple slope analyzes were used to test the moderation impact. As a result of the research, it was seen that all the variables used in the research was in a meaningful relationship with each other. According to analyzes on demographic variables, the effect of traumatic event showed differences with regard to sex. The effect of education level on posttraumatic growth and post-traumatic stress symptoms was found to be significant in the negative direction. It has been found that the effect of having child on self-compassion and post-traumatic growth is significant. The level of income was found to be negatively correlated with posttraumatic stress symptoms. According to results of conducted hierarchical regression and simple slope analyzes, it was determined that the self-compassion has moderator role on the relationship between post-traumatic stress symptoms and post-traumatic growth. Finally, it was seen that the results found in the study is consistent with the literature in general, as well as they were discussed in the context of the present literature.Key Words: Traumatic Experiences, Posttraumatic Growth, Self- Compassion, Posttraumatic Stress Symptoms, Adulthood, Moderator Variable