Ayvacık/Ahmetçe`de tarihi zeytinyağı fabrikası restorasyon projesi

Abstract

Eski çağlardan beri zeytin ve zeytinyağı kültürü ile bezenmiş olan Ayvacık'ın Edremit Körfezi'ne bakan kıyı şeridinde konumlanan ve geleneksel yöntemlerle üretim yapan zeytinyağı işliklerinin birçoğu, endüstri alanındaki gelişmeler sebebiyle işlevsiz durumda kalmıştır. Bu yüksek lisans tezinde, zeytinyağı üretim teknolojisini sergilerken, aynı zamanda dönemin mimari özelliklerini de yansıtan bu yapı gruplarından biri olan Hasan Özçakır Zeytinyağı Fabrikası endüstriyel miras kapsamında değerlendirilmiştir. Tezin ilk bölümünde geleneksel zeytinyağı üretim yöntemleri anlatılmıştır. Daha sonra Ayvacık ilçesinin coğrafi ve sosyo-ekonomik yapısıyla zeytin ve zeytinyağı kültürü ile olan ilişkisi incelenmiş, çalışma alanı içerisinde kalan geleneksel yöntemlerle üretim yapan diğer fabrika yapıları, mimari yapı, işlev, mevcut yapısal durum ve özgün donanım durumu bağlamında değerlendirilmiştir. Son olarak da, Hasan Özçakır Zeytinyağı Fabrikası'nın mimari analizleri ve rölöve tespit çalışması yapılmış, restitüsyon önerisi, dönem analizleri, restorasyon projesi ve raporları hazırlanmıştır. Restorasyon ve yeniden işlevlendirmeye yönelik kullanım önerileri geliştirilirken, endüstri mirasının korunması ve değerinin kitlelerce daha iyi anlaşılmasının yanında, zeytin ve zeytinyağının kıymetinin hatırlanması, üreticinin ve tüketicinin bilinçlenmesi ile bölgenin sosyo-ekonomik yapısının gelişmesi amaçlanmıştır.

Many of the olive oil factories located on the coastline of Ayvacık, which has been surrounded with olive trees and olive oil culture since ancient times, have been derelict as a result of the developments in the industry. In this master's thesis, Hasan Özçakır Olive Oil Factory, one of these building groups that reflects the architectural features of the period while exhibiting olive oil production technology, has been evaluated within the scope of industrial heritage.In the first part of the thesis, traditional olive oil production methods are explained. Afterwards, the geographical and socio-economic structure of Ayvacık district and its relation with olive and olive oil culture were examined and other factory buildings which were produced by traditional methods within the study area were evaluated in terms of architectural structure, function, current structural condition and original equipment condition. In the last part, Hasan Özçakır Olive Oil Factory's architectural analysis and measured drawings, period analysis, restitution and restoration proposals and reports were prepared. While developing usage recommendations for restoration and adaptive reuse, it was aimed to protect the industrial heritage and to better understand the value of the industrial heritage, to remember the value of olive and olive oil, to raise awareness of the producers and consumers and to improve the socio-economic structure of the region.