Tehlike sorumluluğunda bedensel zararlar ve tazminat

Abstract

Toplumun ve teknolojinin gelişmesi ile sorumluluk, sadece insan iradesine dayanmaktan çıkmıştır. Sanayi Devrimi sonucu makineleşmenin artması ile tehlike sorumluluğu önem kazanmıştır. Tehlike sorumluluğu halleri; işletmenin niteliği ve faaliyet sırasında kullanılan güçler ve malzemeler sebebiyle son derece risklidir. Bu alanda uzman kabul edilen bir kişide aranan tüm özen ve dikkat gösterilse dahi, bu zararın önüne geçilemeyebilir. Fakat bu faaliyetlerden, kamunun elde ettiği menfaat çok büyük olduğundan risklere rağmen bunlardan vazgeçilememektedir.Çalışmamızın amacı, TBK md 71'de düzenlenen hükmün yorumlanması suretiyle, tehlike sorumluluğundan dolayı bedensel zararın gerçekleştiği hallerde zararın tazminine ilişkin bir çözüm önerisi ortaya koymaktır. TBK md 71 gereğince, tehlike sorumluluğu, işletmenin tipik tehlikesinin gerçekleşmesi sonucu meydana gelir. Bu tipik tehlike, işletme faaliyeti sonucu zarara sebebiyet vermelidir. Bu sebeple, zarar ile işletme faaliyeti arasında illiyet bağı olmalıdır. Zararın doğması halinde işletme sahibi ve işletenin müteselsilen sorumlu olması esası kabul edilmiştir. TBK md 71/III hükmü gereğince, bu Kanun'un kabulünden önce düzenlenen özel tehlike sorumluluğu halleri de saklı tutulmuştur.Çalışmamızın birinci bölümünde, tehlike sorumluluğu kavramı ve sorumluluğun şartları üzerinde durulmuştur. Tehlike sorumluluğunun gelişimi ve tehlike sorumluluğunun kabul edilmesindeki düşünceler değerlendirilmiş ve ardından tehlike sorumluluğunun şartları incelenmiştir. Tehlike sorumluluğunun şartları içerisinde; önemli ölçüde tehlike arz eden işletme, tipik tehlike, zarar, illiyet bağı ve hukuka aykırılık meseleleri üzerinde durulmuştur. İlliyet bağını kesen sebeplerin incelenmesi ile bu bölüm sona erdirilmiştir.Çalışmamızın ikinci bölümünde, bedensel zarar ve tehlike sorumluluğu halinde bedensel zararlara ilişkin düzenlenmeler üzerinde durulmuştur. Bu bölümde, bedensel zarar kavramı ve türleri ayrıntılı olarak incelenmiştir. TBK md 71/I bağlamında bedensel zarar kavramı üzerinde durulduktan sonra, TBK md 71/III'e göre tehlike sorumluluğunun düzenlendiği özel kanunlarda bedensel zararın tazmini meselesi irdelenmiştir.Çalışmamızın üçüncü bölümünde ise, tehlike sorumluluğundan doğan bedensel zararların tazmini incelenmiştir. Bu çerçevede, tazminata ilişkin temel kavramlar, özellik arz eden durumlar ve sorumlulukların yarışması değerlendirilmiştir. Tehlike sorumluluğundan doğan maddî ve manevî tazminat meselelerinin üzerinde durulduktan sonra, TBK md 71/IV'de yer alan denkleştirme kavramının hukukî niteliği ve bedensel zararların tazmini halinde uygulanabilirliği üzerinde durulmuştur. Tehlike sorumluluğunda zamanaşımı konusu da değerlendirilmiştir. Sonuç kısmında, tehlike sorumluluğunda bedensel zararlar ve tazminat hususunda vardığımız kanaatimize yer verilmiştir.

Due to the development of society and technology, liability is no longer solely subject to the will of the human. As a result of the Industrial Revolution, strict liability has become more important. Strict liability circumstances are very risky because of the nature of company activity and the materials and forces used. Even though all the attention expected from an expert has been taken, damage may not be prevented. However, the public interests gained from those activities are so valuable that, those activities cannot be abandoned despite the risks.The objective of our dissertation is to propose a solution to the physical injury caused by strict liability thereby interpreting the Turkish Code of Obligations (TCO) Art 71/I. In conformity with the TCO Art 71, strict liability arises from characteristic risk. Characteristic risk should cause injury, which has occurred as a consequence of company activities. Consequently, there has to be causation between injury and company activities. Company owner and operator are accepted joint debtor because of the strict liability injuries. According to TCO Art 71/III, special acts, which are regulated as a strict liability before the adoption of TCO Art 71, are reserved.In the initial chapter of our dissertation, the concept of strict liability and its terms are researched. The development and considerations behind strict liability are examined. The terms of strict liability are; significantly dangerous company activity, characteristic risk, injury, causation and unlawfulness. After analyzing the reasons which eliminate the causation, this chapter has been concluded.In the second chapter of our dissertation, the concept of physical injury and the regulations about physical injury as a result of strict liability are dwelled upon. In this chapter, the concept and types of physical injury are elaborated. After examining the meaning of physical injury in the context of TCO Art 71/I, the types of physical injury, which are preserved by TCO Art 71/III, are thoroughly researched.In the third chapter of our dissertation, the issue of compensation arising from Physical injury caused by strict liability is reviewed. Concordantly; the basic concepts and special circumstances relevant to the compensation and the competition of liabilities are assessed. Moreover, material and immaterial compensation matters arising from strict liability are studied. Besides, legal characteristic of the term equalization stated by TCO Art 71/IV and its viability in case of physical injury are discussed. The period of limitation in the context of strict liability is researched as well. In conclusion, our comments on the concepts of physical injury arising from strict liability and compensation are included.