Günümüzde Mevlevilik ve Mevlevilikte değişim olgusu: Konya ve Bursa Mevlevileri üzerine nitel bir çalışma

Abstract

Üzerinde toplumsal eylemliliklerin gerçekleştiği dünya, her geçen gün bireylerin teknoloji alanında yaptığı yeniliklerle değişip dönüşmektedir. Tüm toplumların etkilendiği bazı süreçler her toplumda bulunan ve kolektif eylem gerçekleştiren birey toplulukları olan grupları etkilemektedir. Anadolu coğrafyasında bulunan ve içinde bulunduğu toplumun değişim süreçlerinden etkilenen dini bir grup olan Mevlevilik, günümüzde tarihsel bağlamından daha farklı bir portre çizmektedir. Mevlevilikte gözlemlenen bu değişim süreçlerinin incelenmesi içinde bulunduğu toplumun dinamiklerinin anlaşılmasında büyük rol oynamaktadır.Bu gerçeklikten hareketle çalışmanın amacı Mevleviliğin günümüzdeki görünümünün sosyolojik bir perspektifle ele alınmasıdır. Değişimin Mevlevilik üzerindeki yansımalarını ortaya koyabilmek adına Konya ve Bursa illerindeki Mevlevilerle görüşmeler gerçekleştirilmiş ve Mevlevilerin değişim olgusuna bakışları günümüz ve tarihsel Mevlevilik bağlamında değerlendirilmiştir. Katılımcılardan alınan yanıtlardan hareketle, değişim olgusunun sema ayininde ve ney enstrümanında diğer alanlardan daha belirgin olarak gözlemlenebildiği söylenebilir. Değişimin dinamikleri arasında ise özellikle modernizm ve sekülarizm süreçleri sayılabilir.

The world on which social activities take place is changing and transforming day by day with the innovations made by individuals in the field of technology. Certain processes by which all societies are affected affect groups of individuals in each society, which are groups of individuals who engage in collective action. As a religious group in the Anatolian geography and affected by the change processes of the society it is in, the Mevlevi order is different from its historical context today. Examining these processes of change observed in Mevlevi order plays a major role in understanding the dynamics of the society in which it is located.Based on this reality, the aim of the study is to examine the present appearance of Mevlevi order from a sociological perspective. In order to reveal the reflections of the change on the Mevlevi order, meetings were held with the Mevlevi dervishes in Konya and Bursa provinces, and the Mevlevi views on the phenomenon of change were evaluated in the context of present-day and historical Mevlevi. Based on the responses received from the participants, it can be said that the phenomenon of change can be observed more clearly in the sema ritual and the ney instrument than in other areas. Among the dynamics of change, especially the processes of modernism and secularism can be counted.