Türkiye`de demiryolu yük taşımacılığının analiz edilmesi

Abstract

Ulaştırma sistemleri içerisinde kapıdan kapıya taşıma hizmetini, istisnai bazı hâller dışında yalnızca karayolu ulaşımı sağlamaktadır. Buna mukabil, karayolu ulaşımı yaygın olarak tercih edilmesine rağmen ideal ve ekonomik değildir. Fazla miktardaki ağır ve havaleli yüklerin uzun mesafelere taşınması söz konusu olduğunda ise en uygun tercih, demiryolu ulaşımı olmaktadır. Bununla birlikte, demiryolu ağındaki taşıma işlemleri incelendiğinde çoğunlukla karayolu ağından da istifade edildiği görülmektedir. Bazen, bu taşıma zincirine denizyolu ulaştırması da eklenmektedir. Bu perspektiften bakıldığında, raylı ulaştırma sistemlerinde gerçekleşen yük taşımaları, genellikle kombine taşımacılık olarak yapılmaktadır. Ulaştırma sistemlerinden umumi olarak beklenen koşulları, diğer ulaşım türlerine nazaran demiryollarının daha çok temin ettiği görülmektedir. Ancak, raylı ulaştırma sistemleri çok kapsamlı ve girift bir yapıya sahip olduklarından dolayı, özellikle planlanma safhasında mütemadiyen zorluklarla karşılaşılmaktadır. Ortaya çıkan sorunların çözümünde ise kullanılacak olan yegâne araçlar, hiç şüphesiz modellerdir. Ayrıca, ulaştırma sistemleri tasavvur olunurken en elverişli biçimde işleyebilmeleri amacıyla yapılacak olan planlamalar da ancak modeller vasıtasıyla mümkün olmaktadır.Bu çalışma kapsamında, yük taşımacılığı veri tabanı esas alınarak hazırlanan ve her biri taşınan bir yük grubunu temsil etmekte olan O-D matrisleri, oluşturulan Türkiye Demiryolu Yük Taşımacılığı Ağı'na, asgari maliyet kıstasına göre, Transport programı yardımıyla atanmıştır. Neticede, bölge merkezleri ve merkezî istasyonlar ile demiryolu ağındaki bağlantılardan ve karayolu merkez bağlantılardan müteşekkil bir ağ üzerinde gerçekleşen yüklerin hareketleri tasvir edilmiştir. Taşınan yük miktarları, vagon ve tren ile kamyon sayıları, yükleme-taşıma-boşaltma işlemlerinin maliyet ve süreleri hesaplanmıştır. Demiryolu ağındaki bağlantılar üzerindeki kapasiteler belirlenmiş ve yoğunluklar saptanmıştır. Sonuç olarak ise, birtakım değerlendirmeler yapılarak analiz sonlandırılmıştır.

Except for some exceptional cases, only road transport within transportation systems provides door-to-door transportation service. However, although road transportation is widely preferred, it is not ideal and economical. In the case of transporting large amounts of heavy and bulky loads over long distances, the most appropriate choice is rail transportation. However, when the transport operations in the railway network are examined, it is seen that they mostly benefit from the road transport. Sometimes, maritime transportation is also added to this transport chain. From this perspective, freight transport carried out in rail transportation systems are generally made as combined transportation. It is seen that the railways provide the required conditions expected from the transportation systems in general more compared to other transportation types. On the other hand, since rail transport systems have a very comprehensive and complex structure, it is especially faced with constant difficulties in the planning phase. The most important tools to be used in solving the problems that arise are no doubt models. In addition, while the transportation systems are imagining, the plans to be made in order to operate them in the most convenient way are only possible through the models.In this study, O-D matrices that prepared based on freight transportation database and each of which represented a load group carried are assigned into Turkey's Freight Railway Transport Network formed with the aid of Transport program, based on a minimum cost criteria. Finally, the movements of the loads were described on a network consisting of regional centers, central stations and links in the rail network and road central connections. The amount of freight carried, the number of wagons, trains and trucks, the cost and duration of loading-carrying-unloading operations were calculated. Capacities and densities on the links in railway network were determined. Finally, analysis was terminated by making some evaluations.