Düzbağ Tüneli (Çağlayancerit- Kahramanmaraş) destek sistemlerinin tasarımı

Abstract

Tünellerde yapılan portal kazıları ve ayna kazıları sırasında, zayıf kaya koşulları, süreksizlikler ve oluşan yeni gerilmeler nedeniyle zaman zaman istenmeyen duraysızlıklar gözlenebilmektedir. Bu duraysızlıkların önlenebilmesi ve başarılı bir tünelcilik için kaya kütlesi özelliklerinin doğru bir şekilde ortaya konması gerekmektedir. Kaya kütle özelliklerinin belirlenmesinde ampirik, analitik ve ölçme gözleme dayanan çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Uygulamalar sonucu ihtiyaç doğrultusunda çeşitli değişimler sonucu son halini almış kaya kütlesi sınıflama sistemleri, tünelcilik uygulamalarında günlük işlerin bir parçası olarak en yoğun kullanılanılan mühendislik alanını kapsar.Bu çalışma kapsamında, Düzbağ içme suyu inşasında düzbağ tünellerinde zayıf kaya koşullarına bağlı olarak portal ve tünel ayna kazısı sırasında oluşan duraysızlıklar ve bu duraysızlıkların önlenmesine yönelik uygulanan destek yöntemleri incelenmiştir. Tünel kazısı düzgün–kesme patlatma tekniği kullanılarak tam kesit planlaması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Tünel iç çapı 6.30 m olarak planlanmıştır. Tünelde destekleme elemanları olarak püskürtme beton, kaya bulonu, çelik iksa ve çelik hasır kullanılmıştır.Kaya kütlesinin jeoteknik özellikleri belirlenirken tünellerde ve portallerde süreksizliklerde ve kaya kütlesi yenilme kriterinde Hoek Brown yenilme ölçütü, kaya kütlesinin özelliklerinin belirlenmesinde kullanılan sınıflama RMR, Q ve NATM sistemleri, tünel ve portal kazılarında meydana gelen hareketlerin ölçülmesinde 3D deformasyon çalışmaları yapılmıştır. İletim tünelinin tamamı; sığ-neritik fasiyeste çökelmiş; üst kısımda açık krem renkli, killi, kalkerli ve bazen çörtlü kireçtaşı, alt kısmında ise, sarımsı renkte masif, dolomitik ve yer yer çört yumrulu kireçtaşı olarak istiflenmiş, Midyat grubu içerisinde yeralmaktadır. Tünel güzergahı doğu anadolu fay hattına yakın oluşu nedeni ile aşırı kırıklı ve eklemeli yer yer ezilme zonlu yapı sunmaktadır.

During the portal excavations and mirror excavations in the tunnels, unwanted instabilities may be observed from time to time due to weak rock conditions, discontinuities and new stresses. In order to prevent these instabilities and for successful tunneling, the rock mass properties must be accurately demonstrated. Various methods have been developed based on empirical, analytical and measurement observations in determining rock mass properties. Rock mass classification systems have been finalized as a result of various changes as a result of applications and cover the most intensive usage area as a part of daily works in tunneling applications.In this study, the instabilities during the excavation of portal and tunnel mirrors due to weak rock conditions in flatbath tunnels in Düzbağ drinking water construction and support methods applied to prevent these instabilities were investigated. Tunnel excavation was carried out in full cross-section by using düzgün cutting and blasting technique. The inner diameter of the tunnel is 6.30 m. In the tunnel, shotcrete, rock bolt, steel shoring and wire mesh were used as supporting elements.In determining the geotechnical properties of rock mass, discontinuities in tunnels and portals and rock mass defeat criterion, Hoek Brown defect criterion, classification RMR, Q and NATM systems used in determination of rock mass properties, 3D deformation was performed in measurement of movements occurring in tunnel and portal excavations. The entire transmission tunnel; deposited in shallow-neritic facies; In the upper part, light cream colored, clayey, calcareous and sometimes cherty limestones, in the lower part, yellowish colored massive, dolomitic and sometimes chert nodular limestone stacked, and will be opened within the Midyat group. Due to its proximity to the Eastern Anatolian fault, it is extremely fractured and additive with crush zones.