Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda antimikrobiyal profilaksinin oral dokulardaki etkinliği

Abstract

Böbrekler sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanması, asit baz dengesinin düzenlenmesi, azotlu atıklar ve farmakolojik bileşenlerin atılması fonksiyonunu yerine getirirler. Kronik böbrek yetmezliği (KBY) böbrek fonksiyonunun gitgide artan kaybıdır. Son evre böbrek hastalığı KBY' nin böbrek fonksiyonunun artık yaşamı devam ettirmeye yetmediği safhasıdır. Bu aşamada konservatif tıbbi tedavi artık etkili değildir; böbrek diyalizi gereklidir ve transplantasyon önemli ölçüde genel prognozu iyileştirir.KBY hastalarında kan kimyası, kemik metabolizmasında ve ağız ortamında farklılaşma ile beraber kardiyovasküler, hematopoetik, nörolojik, kas, endokrin, genitoüriner, pulmoner, dermatolojik ve gastrointestinal sistemlerde önemli değişiklikler olur. Beyaz kan hücreleri üretiminde, özellikle lenfositopeni olmak üzere değişiklikler olur. Üremi hücresel bağışıklığın baskılanmasına neden olur. Bu değişiklikler üremik hastaları en yüksek ikinci ölüm ve sakatlanma nedeni olan yüksek enfeksiyon riskine açık hale getirir. Hemodiyalizin komplikasyonları pıhtılaşma ve vasküler giriş sahasının enfeksiyonudur.Bu artan enfekisyon riski dolayısıyla, geçici bakteriyemiye sebep olacak herhangi bir diş hekimliği tedavisi öncesi antimikrobiyal proflaksi uygulanmalıdır. Penisilin veya amoksisilin penisilin alerjisi olmayan hastalar için tercih edilen antibiyotiklerdir.Venöz kan ve oral dokulardaki çeşitli antibiyotiklerin konsantrasyonlarının belirlenmesi için birçok çalışma yapılmış olmasına rağmen hemodiyalize giren böbrek hastalarının venöz kan ve oral dokularındaki antibiyotik konsantrasyonu ile ilgili herhangi bir çalışma yoktur.Bu araştırma tek doz oral amoksisilin kullanımını takiben venöz kan (serum), dişeti, alveoler kemik, tükürük, mine ve dentindeki amoksisilin konsantrasyonunun karşılaştırılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Gömülü, yarı gömülü veya çekim endikasyonu olan 33 hemodiyaliz hastası (çalışma grubu) ve 34 sağlıklı hasta ( kontrol grubu) çalışmaya katılmış ve her hastaya tek doz amoksisilin verilmesini takiben 60., 90. ve 120. dakikalarda serum ve diğer örnekler alınarak amoksisilin konsantrasyonu silindir plak yöntemi ile analiz edilmiştir. Test organizması olarak Bacillus atrophaeus ATCC 9372 kullanılmiştır.Çalışma grubunda ilaç alımını takiben ortalama en yüksek konsantrasyonu serum, dişeti ve dentinde 90.dakika, alveoler kemik ve minede 60.dakika, tükürükte 120. dakika olarak belirlendi. Kontrol grubunda en yüksek konsantrasyonu ilaç alımını takiben serum için 120. dakika, dişeti, alveoler kemik ve dentinde 90.dakika, mine ve tükürükte 60.dakika olarak belirlendi.Çalışma grubunda 60., 90. ve 120. dakikalar için amoksisilin konsantrasyonları serumda 3.65, 8.59, 5.9 ?g/ml, dişetinde 0.7, 1.26, 0.52 ?g/mg, alveoler kemikte 0.77, 0.14, 0.03 ?g/mg, tükürükte 0.06, 0.04, 0.12 ?g/ml, minede 0.04, 0.01, 0.02 ?g/mg, dentinde 0.09, 0.01, 0.03 ?g/mg'dir. Kontrol grubunda 60., 90. ve 120. dakikalar için amoksisilin konsantrasyonları serumda 2.27, 4.73, 5.51 ?g/ml, dişetinde 0.93, 0.97, 0.15 ?g/mg, alveoler kemikte 0.23, 1.05, 0.07 ?g/mg, tükürükte 0.04, 0.03, 0.01 ?g/ml minede 0.09, 0.01, 0.03 ?g/mg, dentinde 0.07, 1, 0.01 ?g/mg'dir. Alfa hemolitik streptekoklar için minimum inhibisyon konsantrasyonu (MIC) değeri ise 0.25 ?g/ml'dir. Tüm bu gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildir.KBY hastalarında kemikteki amoksisilin konsantrasyonları düşük değerlerde seyrederken serum ve dişetinde bu oran yüksek seyretmektedir. Buna göre KBY'li hastalarda 1g amoksisilin ile yapılan antibiyotik proflaksisi yumuşak doku müdahalelerinde etkilidir. Dişetindeki MIC' in çok üzerindeki değerler düşünüldüğünde yumuşak doku müdahalelerinde doz azaltılması düşünülebilecek iken sert doku müdahalelerinde doz artırmak gerekebilir. Amoksisilin iki grupta da tükürükte ve minede alfa hemolitik streptekoklara etkili oranlara ulaşamamaktadır. Dentinde ise kontrol grubunda 90. dakika dışında her iki grupta da amoksisilin konsantrasyonu MIC değerini geçememektedir.Anahtar kelimeler: Kronik böbrek yetmezliği, antibiyotik proflaksisi, amoksisilin, oral dokular

Function of the kidneys are maintenance of fluid and electrolyte balance, regulation of acid-base balance, and excretion of nitrogenous waste and pharmacologic components. Chronic renal failure (CRF) is the progressive loss of kidney function. End-stage renal disease is that stage of CRF at which renal function is no longer sufficient to sustain vitality. At this stage conservative medical management is no longer effective; renal dialysis is necessary and transplantation dramatically improves overall prognosis.Significant changes occur in the cardiovascular, hematopoetic, neurologic, muscular, endocrine, genitourinery, pulmonary, dermatologic, and gastrointestinal systems, along with alterations in blood chemistry, bone metabolism, and oral environment of chronic renal disease patients. There are also changes in production of white blood cells, notably with lymphocytopenia. Uremia causes supression of cell-mediated immunity. These alterations place uremic patients at high risk for infection, which is the second most common cause of death and disability. Complications of hemodialysis include clotting and infection of vascular access site.Because of this increased risk of infection, antimicrobial prophylaxis should be instituted before any dental treatment that is capable of producing transient bacteriemias. Penicillin or amoxicillin are antibiotics of choice for patients not allergic to penicillin derivativesAlthough there are studies which determine the several antibiotic concentrations in venous blood and oral tissues, there is no study on the antibiotic concentration in venous blood and oral tissues of the renal patients on haemodialysis.The present study was undertaken to determine the amoxicillin concentration in venous blood (serum), gingiva, alveolar bone, saliva, enamel and dentin after a single oral dose of amoxicillin. 33 haemodialysis patients (study group) and 34 healthy patients (control group), who underwent the extraction of impacted or damaged teeth, participated in the study and each were given a single dose of amoxicillin. Following the administration of amoxicillin, serum and the other specimens were obtained at the 60th, 90th and 120th minutes. Amoxicillin concentration was analyzed by the cylinder plate method (58). The test organism was Bacillus atrophaeus ATCC 9372.Following the drug administration the mean peak concentrations were identified as 90 minutes in serum, gingiva and dentin, 60 minutes in alveolar bone and enamel, and 120 minutes in saliva for the study group. However, in the control group the mean peak concentrations were identified as 120 minutes in serum, 90 minutes in gingiva, alveolar bone and dentin, 60 minutes in saliva and enamel after administration.At the study group for the 60th, 90th and 120th minutes the amoxicillin concentrations in the serum are 3.65, 8.59, 5.9 ?g/ml, while it is 0.7, 1.26, 0.52 ?g/mg in gingiva, 0.77, 0.14, 0.03 ?g/mg in alveolar bone, 0.06, 0.04, 0.12 ?g/ml in saliva, 0.04, 0.01, 0.02 ?g/mg in enamel and 0.09, 0.01, 0.03 ?g/mg in dentin. At the control group for the 60th, 90th and 120th minutes the amoxicillin concentrations are 2.27, 4.73, 5.51 ?g/ml in serum, 0.93, 0.97, 0.15 ?g/mg in gingiva , 0.23, 1.05, 0.07 ?g/mg in alveolar bone, 0.04, 0.03, 0.01 ?g/ml in saliva, 0.09, 0.01, 0.03 in enamel and 0.07, 1, 0.01 ?g/mg in dentin. In the meantime the minimum inhibitory concentration (MIC) value for alpha hemolitic streptococcus is 0.25 ?g/ml. There are not any statistically significant difference between these groups.Amoxicillin concentrations in the bone tissue of CRF patients are in low grades while the serum and gingiva concentrations are relatively high. Regarding to this information the antibiotic prophylaxis with 1 g amoxicillin for CRF patients before the soft tissue operations is effective. because of high MIC concentration ratios, amoxicillin dose for soft tissue procedures could be decreased while it may need to be increased in hard tissue operations. Amoxicillin concentration rates couldn?t reached the MIC values for alpha hemolitic streptococcus in saliva and enamel for both groups while in dentin only the concentration at the 90th minute of control group passes the MIC values.Key words: Chronic renal disease, antibiotic prophylaxis, amoxicilline, oral tissues