Emekli konakları: Konya/Karatay örneği

Abstract

Yaşlılık, yaşam sürecinin bir parçası olarak yaşamın ileriki dönemlerinde fiziksel ve ruhsal değişikliklerin görüldüğü değişim süreci ya da evre olarak tanımlanabilir. Buna göre yaşlılık, fizyolojik, psikolojik, sosyal ve kronolojik gibi kriterlerin yeniden tanımlanması gereken değişikliklerin yaşandığı dönemdir. Dünya'da ve ülkemizde yaşlı nüfusun oranı gün geçtikçe arttığı gözlemlenmektedir. Bunun yanı sıra kişilerin kalabalık aile yapısından küçük çekirdek aile yapısına geçmesi, sosyal ve kültürel düzeydeki yaşanan değişimler, kişilerin yaşam beklentisinin yükselmesi gibi nedenler yaşlılara yönelik sunulan hizmetlerde de birçok değişikliğe gidilmiştir. Bu gibi etkiler yaşlılar için oluşturulacak mekânların ihtiyacını arttırmıştır. Yaşlılar, bu dönemlerinde başkalarına ve yakınlarına yük olmadan daha aktif yaşıtlarıyla beraber vakit geçirip yaşamlarını devam ettirebilmeleri için bu tür mekânlar kurulmuştur. Dünya'da ve ülkemizde artan nüfusun yaşlılık oranı düşünüldüğünde bu konu ciddi bir önem kazanmaktadır.Sonuç olarak; yaşlı nüfusunun oranının artmasıyla beraber yaşlıların barınma sorunlarına önem verilmesi gerektiği ve bu mekânların tasarımlarında kullanıcı faktörlerinin ne derece etkili olduğu vurgulanmaya çalışılmıştır. Yaşlı ve yaşlılık algısı araştırılmış, bu alanda yapılan çalışma ve mekân gelişimleri incelenmiştir. Günümüzde yer alan kalıcı ve kalıcı olmayan, günlük olarak bir arada bulundukları sosyalleştikleri mekânlar araştırılmıştır. Konya'da yer alan emekli konakları bu mekânlara örnektir. Konya Karatay ilçesinde yer alan emekli konakları, mekân içerisindeki plan kurgusu, yapıların kullanıcıya uygunluğu, tasarımları ve mekân içerisindeki tasarım incelenmiştir.

Aging can be defined as the process of change or stage in which physical and mental changes occur later in life as part of the life process. Accordingly, aging, physiological, psychological, social and chronological criteria, such as changes that need to be redefined. It is observed that the proportion of elderly population in the world and in our country is increasing day by day. In addition to this, many changes have been made in the services provided to the elderly such as the transition from crowded family structure to small nuclear family structure, changes in social and cultural level, and increasing life expectancy of people. Such effects have increased the need for places to be created for the elderly. In these periods, such places were established to enable elderly people to spend time with their more active peers and maintain their lives without burden on others and their relatives. Considering the aging rate of the increasing population in the world and in our country, this issue gains importance.As a result; With the increase in the proportion of the elderly population, it is emphasized that the housing problems of the elderly should be given importance and how user factors are effective in the design of these spaces. The perception of the elderly and old age were investigated and the studies and the developments of the space in this area were examined. Nowadays, permanent and non-permanent spaces where they are socialized together on a daily basis were investigated. Retired mansions in Konya are examples of these places. Retirement mansions in Karatay district of Konya, plan fiction in the space, suitability of the users to the buildings, designs and design in the space were examined.