Karaciğer yağlanması olan hastaların beslenme alışkanlıkları ile antropometrik ölçümlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma; yeni karaciğer yağlanması tanısı almış bireylerin beslenme durumu ile antropometrik ölçümleri ve kan biyokimyasal bulgularını belirlemek amacıyla planlanıp yürütülmüştür. Kesitsel ve tanımlayıcı bir çalışmadır. Araştırma evrenini; Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi İç Hastalıkları Gastroenteroloji Bölümü'ne başvuran ve yeni karaciğer yağlanması tanısı almış hastalar oluşturmuştur. Bu hastalar içinden 100 kişi gelişigüzel örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Anket formları hastalara karşılıklı görüşme yolu ile uygulanmış ve sonrasında boy, kilo, bel çevresi, kalça çevresi ve BKİ ölçümleri yapılarak anket formlarına yazılmıştır. Çalışmaya katılan 100 hastanın %37'si erkek, %63'ü kadındır. Yaş ortalaması (ortalama ± standart sapma) 44.68±13.58 yıldır. Erkeklerin %54.1'inin şişman, kadınların ise %66.7'sinin şişman olduğu belirlenmiştir. Bireylerin ortalama karbonhidrat alım düzeyleri düşük, günlük enerji alımı ve yağ tüketimi ise yüksek bulunmuştur. Günlük besin öğeleri alım düzeyleri değerlendirildiğinde hem erkek hem kadın bireylerde folik asidin yetersiz tüketildiği görülmüştür. Erkeklerin %54.1'inin, kadınların ise %44.4'ünün düzenli öğün tüketmedikleri ve en az bir öğünü atladıkları belirlenmiştir. Erkek bireylerin %67.6'sının kadınların ise %38.1'inin hiç ara öğün tüketmedikleri belirlenmiştir. Bireylerin %15'i her gün, %24'ü haftada birkaç gün dışarda yemek yemektedir. En sık atlanan öğün erkeklerde sabah öğünü (%74.1), kadınlarda ise öğle öğünüdür (%54.5). Bireylerin %61'i şeker ve şekerli yiyeceklere karşı istek duymakta, en çok istek duydukları şekerli yiyecek tatlılar olarak bulunmuştur. Bireylerin %21'inin fruktozu günlük 50 g ve üzerinde tükettikleri saptanırken %65'inin diyetle tükettikleri sükrozun enerjiden gelen oranının %8 ve üzerinde olduğu saptanmıştır (p>0.05). Bireylerde en sık görülen komplikasyonlar insülin direnci, obezite, hiperlipidemi ve hipertansiyondur. Bireylerde ortalama AKŞ, ALT, total kolesterol, TG, LDL-kolesterol ve ürik asit düzeylerinin referans değerlerinden daha yüksek, HDL-kolesterol düzeylerinin ise daha düşük olduğu belirlenmiştir. Bireylerin %83.1'inin HOMA-IR değeri ≥2.5 olarak bulunmuştur. Hem erkek hem kadın bireylerin günlük toplam enerji harcaması günlük aldıkları enerji ortalamasından düşük bulunmuştur (p<0.05). Sonuç olarak, fazla fruktoz tüketimi, yüksek yağlı diyet, yüksek enerji alımı, düşük enerji harcaması, düzensiz öğün sayısı, insülin direnci, obezite, hiperlipidemi gibi faktörlerin Non Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı için tetikleyici risk faktörleri olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle bireyler karaciğer yağlanmasına yönelik beslenme konusunda bilgilendirilmeli ve bireylerde farkındalık oluşması sağlanmalıdır.

The study was conducted to determine the nutritional status, anthropometric measurements and blood biochemical parameters of the new diagnosed fatty liver patients. It is a cross-sectional and descriptive research. The research population consists of the new diagnosed fatty liver patients and who consulted to Başkent University Ankara Hospital Internal Diseases Gastroenterology Department. 100 individuals among the patients were chosen through random sampling method. Questionnaire forms were given to the patients during the interviews then some measurements related to height, weight, waist circumference, hip circumference and BMI were conducted and written on the forms. 37% out of 100 patients participating in the study are male and 63% are female. The average age of participants (average ± standard deviation) is 44.68±13.58. 54.1% of males and 66.7% of females are obese. It was found that the patients' levels of average carbohydrate intake were low while daily energy intake and fat consumption were high. When patients' intake levels of daily nutrition elements were taken into account it was seen that both males and females did not get sufficient amounts of folic acid. It was determined that 54.1% of males and 44.4% of females did not eat regular meals and they skipped at least one meal. 67.6% of males and 38.1% of females have never eaten meal except breakfast, lunch or dinner. 15% of individuals eat outside every day and 24% of individuals eat out several days a week. Males skip breakfast the most (74.1%), females skip lunch the most (54.5%). It was found that 61% of individuals craves sugar and sugary foods and the most craved sugary foods are desserts. It was determined that while 21% of the individuals' daily fructose consumption is 50 g and above, 65% of the individuals' dietary sucrose from energy percentage is 8% and higher (p>0.05). The most frequently observed complications among individuals are insulin resistance, obesity, hyperlipidemia and hypertension. It was established that individuals' average levels of fasting blood glucose, ALT, total cholesterol, TG, LDL-cholesterol and uric acid are higher than reference range; while HDL-cholesterol levels are lower. HOMA-IR value of 83.1% was found ≥2.5. The total daily energy consumption of both males and females is found lower than their daily energy intake average (p<0.05). As a result, it was determined that factors such as high fructose consumption, high-fat diet, high energy intake, low energy consumption, irregular meals, insulin resistance, obesity and hyperlipidemia are triggering risk factors for Non-Alcoholic Fatty Liver Disease. That is why individuals should be informed about fatty liver oriented nutrition and they should gain awareness about fatty liver.