Donatılı ve donatısız alker duvarların kayma dayanımı üzerine deneysel bir araştırma

Abstract

DONATILI VE DONATIŞIZ ALKER DUVARLARIN KAYMA DAYANIMI ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA ÖZET Ülkemizde, gerek kırsal kesimlerde, gerekse kentlerde inşaa edilen yapıların önemli bir kısmı yığma yapılardan meydana gelmesine rağmen, yığma yapıların davranışlarını inceleyen az miktarda araştırma bulunmaktadır. Bu noktada, yığma yapıların sağlıklı ve bilinçli yapılabilmesi için, bu konu üzerinde daha çok durulması gerektiği açıktır. Duvarlar,yığma bina içinde sadece düşey yük etkisinde kalmayıp, rüzgar, deprem veya başka nedenlerle yatay yük etkisine de maruz kalırlar, böylece düşey-yatay tesirlerin birlikte etkimesiyle iki eksenli yükleme hali meydana gelir. Türkiye de sismik olarak aktif bir bölge olması dolayısı ile, yığma yapıların yatay yükler altındaki davranışının anlaşılması konusunda yoğunlaşılmasının önemli olduğu görülmektedir. Kerpiç malzeme yığma yapılarda sıkça kullanılan bir malzeme türüdür. Ancak sağlıklı bir yapıda bulunması gereken bir takım koşullan sağlayamamaktadır. Kerpicin niteliklerinin geliştirilmesi çeşitli yöntemlerle mümkün olmaktadır. Bu yöntemlerden biri olan, katkı maddeleri ekleme yöntemiyle, toprağa alçı ve kireç katılarak, alçı katkılı kerpiç, alker ile ilgili değişik çalışmalar bugüne kadar yapılmıştır. Alçı katkısı, malzemenin suya karşı duyarlılığım normal kerpice nazaran büyük ölçüde azaltmakta, suda dağılma ve yıpranmayı pratik ölçülerde sıfıra yaklaştırmaktadır. Elde edilen yüzeyler düzgün ve döküntüsüz, toz, kir yapmayacak niteliktedir. Alçı miktarı ile doğru orantılı olarak kerpicin mukavemeti de artmaktadır. Alçı takviyesi ile yapılan kerpiç, dökümden yaklaşık 10 dakika sonra katılaşmakta ve duvar elemanı olarak kullanılabilmektedir. Alçı kerpicin rötre yapmasına engel olduğundanbuharlaşan su yerini hava boşluklarına bırakmaktadır. Bu da alkerin kullanıldığı yapıya ısı ekonomisi yönünden büyük fayda sağlamaktadır. Alker malzeme içine katılan bir miktar kireç, malzemenin su emmesini azaltmakta ve su etkisiyle dağılmasını önlemektedir. Kireç katkısı, alçının priz süresini de geciktirici rol oynadığından, alçılı kerpiç üretimindeki çalışma süresi de artmaktadır. Çalışmamızın laboratuar bölümünde alker malzeme kullanılarak 75cm x 75cm x 30cm boyutlarında duvar numuneleri elde edilmiştir. Numunelerin bir kısmının içine, alker katmanları arasına, düşey olarak 18-20 cm aralıkla geogrid malzeme yatay olarak serilmiştir. Numunelerin iki eksenli yükleme halindeki davranışlarının incelenmesi amacıyla, numune ile 45°lik açı yapacak şekilde düşey basınç uygulanmış ve numune göçmeye kadar zorlanmıştır. Numunelerin kırılma yükleri, kırılma şekilleri, çatlak röleveleri ve artan yükler altında yerdeğiştirme okumaları kayıt edilerek, üzerlerinde çeşitli incelemeler yapılmıştır. Donatılı ve donatışız numunelerden elde edilen veriler pekçok açıdan karşılaştırılarak, alker malzemeyle yatay yüklere karşı daha dayanıklı sonuçlar elde edilmeye çalışılmıştır. vııı

A RESEARCH OVER THE SHEAR STRENGTH OF THE REINFORCED AND NON- REINFORCED ALKER WALLS SUMMARY In Turkey, although an essential number of buildings, both in provincial and urban areas, are masonary, there is little research done on them. For this reason, I believe the topic needs further eleboration both for the improvement of the construction of such buildings and to create a certain amount of awareness on the subject. Walls in a building are exposed to not only vertical load, but also to the horizontal effects of wind, earthquakes and other natural forces, which leads to the exposure of both vertical and horizontal forces. Considering that Turkey is located in an area seismically active, it seems clear that research on masonary constructions under horizontal forces is urgently needed. Lime is an important element in the constuction of masonary buildings. However, it cannot provide the necessery conditions needed for a healty construction. There is a variety of ways to develop the characteristics of this element and one of them is by adding extra ingredients such as gypsum and earth. In the laboratory part of the study, using alker as an ingredient, sample walls with dimensions of 75x75x30 cm are produced. In some of the samples, geogrid material has been laid out horizontally in every 18-20 em's. In order to analyse the samples under bi-directional forces, a vertical force in an angle of 45° has been applied to the point of breakig. Various results of the experiment such as the types of forces that led to breaking, measurements of the cracks and the amount of the replacementunder different forces have been noted down. The data gathered from reinforced walls have been compared to those from non-reinforced samples in order to make alker walls with geogrid gain more resistance against horizontal forces IX