Karbonhidrat sayımı yapan Tip 1 diyabetik yetişkin bireylerin sağlıklı yeme takıntısı ve yeme davranış bozukluğunun biyokimyasal ve antropometrik ölçümlerle ilişkisinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma karbonhidrat sayımı yapan Tip 1 diyabetik yetişkin bireylerin sağlıklı yeme takıntısı ve yeme davranış bozukluğunun biyokimyasal ve antropometrik ölçümlerle ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği'ne 1 Mart 2014 ile 1 Mayıs 2014 tarihleri arasında başvuran, ayaktan tedavi gören, 20 -58 yaş arası 73 Tip 1 diyabetli bireyüzerinde yürütülmüştür.Çalışmaya katılanlar karbonhidrat sayımının üç aşamasını da tamamlamış ve uygulayan bireylerdir. Çalışmaya 20 yaşından küçük, gebe veya emzirme döneminde olan, karbonhidrat sayımını bilmeyen veya üç aşamasını da tamamlamamış Tip 1 diyabetli bireyler alınmamıştır. Hastaların kişisel özelliklerini saptamak için genel bilgi ve hastalık bilgilerini içeren anket formu uygulanmıştır. Hastaların antropometrik ölçümlerinden boy uzunluğu ve vücut ağırlığı, Biyoeletrik impedans analizi (BİA) Tanita BC-418 ile vücut kompozisyonu belirlenmiş,beden kütle indeksi (BKİ) hesaplanmıştır. Biyokimyasal ölçümlerden açlık kan glukozu, tokluk kan glukozu, glikolize hemoglobin,toplam kolesterol, trigliserit, LDL-kolesterol, HDL-kolesterol değerleri ölçülmüştür. Hastaların, hastalık durumları ile ilgili bilgileri sorgulanmıştır.Yeme davranışı bozukluğu için EAT-26 yeme tutum envanteri, Sağlıklı yeme takıntısı için ORTO-15 anket formu, Obsesif kompulsif belirtilerin belirlenebilmesi için Maudsley Obsesif Kompulsif Soru Listesi (MOCI) uygulanmıştır.Çalışmaya katılan Tip 1 diyabetli bireylerin %65.8'i kadın, %34.2'si ise erkektir.Bireylerin diyabet yaş ortalaması 12.29±8.35 yıldır.Ailesinde başka diyabetli birey olanların sıklığı %57.5 olarak bulunmuştur.Diyabete özgü komplikasyonların görülme sıklığı % 28.8 olarak belirlenmiştir.Çalışmaya katılan Tip 1 diyabetli bireylerde cinsiyetler arası toplam yağ yüzdesi, toplam yağ kütlesi ve toplam yağsız doku kütlesi ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuş (p<0.05); BKİ, bel çevresi ve bel/boy oranında cinsiyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05).Tip 1 diyabetli bireylerin %60.3'ünde yeme davranış bozukluğu olduğu, %52.1'de obsesyonun yüksek, %35.6'da obsesyonun orta ve %12.3'de de obsesyonun düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir.Sağlıklı yeme takıntısı sıklığı ise %27.4 olarak bulunmuştur.İnsülin pompası kullanan ve kullanmayan bireylerin antropometrik ölçümleri, bel/boy oranı, BKİ ile bel çevresi ölçümleri, EAT-26, MOCI ve ORTO-15 testlerinden aldıkları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p>0.05).Sonuç olarak, Tip 1 diyabette besin planlama yöntemlerinden karbonhidrat sayımının kan glukoz regülasyonu ve diğer biyokimyasal ve antropometrik parametreleri iyileştirmede etkili olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Tip 1 diyabet, karbonhidrat sayımı, yeme davranış bozukluğu, sağlıklı yeme takıntısı, obsesyon

This study was performed with the aim of determining the relationship between orthorexia nervosa, eating behavior disorders in carbohydrate-counting adult type1 diabetic individuals and biochemical and anthropometric measurements. It was carried out at the Endocrinology and Metabolism Clinic of the Atatürk Teaching and Research Hospital of İzmir Katip Çelebi University between 1 March and 1 May 2014 on 73 type 1 diabetic outpatients between the ages of 20 and 58. The participants in this study were individuals who had completed the third stage of carbohydrate counting and were practicing it. Type 1 diabetics who were below 20 years of age, who were pregnant or lactating, who did not know about carbohydrate counting or who had not completed the third stage were not included into study. In order to determine the patients' personal characteristics, a questionnaire included general and disease information were administered. The anthropometric measurements of height and body weight were taken and body composition was determined by bioimpedance analysis (BIA) with a Tanita BC-148 instrument and body mass index (BMI) was calculated. The biochemical values of fasting blood glucose, postprandial blood glucose, glycolized hemoglobin, total cholesterol, triglyceride, LDL-cholesterol and HDL-cholesterol were analyzed. Patients were asked for information concerning their illness. To investigate eating behavior disorders, the EAT-26 eating attitudes inventory was applied, for healthy eating obsession the ORTO-15 form was used, and in order to determine obsessive compulsive symptoms, the Maudsley Obsessive Compulsive Index (MOCI) was used. The 65.8% of the type 1 diabetics who took part were female and 34.2% were male. The mean diabetic age of the individuals 12.29±8.35 years. The frequency of the patients with diabetic family history was determined as 57.5%. The frequency of diabetic complications was determined as 28.8%. Statistically significant differences were found between gender in terms of mean total body fat percentage, total fat mass and total fat-free mass (p<0.05). However, no significant differences were found between gender in BMI, waist circumference and waist-height ratio measurements (p>0.05). It was determined that 60.3% of the type 1 diabetics had eating behavior disorders; 52.1% had obsession with high level, 35.65% had obsession with medium level and 12.3% had obsession with low level. The frequency of orthorexia nervosa was found to be 27.4%. No statistically significant differences were found between those who used or did not use an insulin pump in terms of anthropometric measurements, waist-height ratio, BMI and waist measurements or in their mean scores on the EAT-26, MOCI and ORTO-15 tests (p>0.05). In conclusion, it was found that the nutrition planning method of carbohydrate counting was effective in improving blood glucose regulation and other biochemical and anthropometric parameters.Keywords: Type 1 diabetes, carbohydrate counting, eating behavior disorders, orthorexia nervosa, obsession