Selim Sabit Efendi`nin Nahv-i Osmânî adlı eserinin incelenmesi

Abstract

Çalışmamızda, Selim Sabit Efendi?nin 1881?de ortaokullar için yazmış olduğu ?Nahv-i Osmânî? adlı ders kitabını inceledik. Eserde, Osmanlı Türkçesi cümle bilgisi, tamlamalar ve fiilimsilerle ilgili bilgiler Türkçe, Arapça ve Farsçada kullanılış şekilleri bakımından kıyaslanarak verilmiştir. Yaptığımız bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. ?Birinci Bölüm?de tezimizin problem, amaç, önem, sınırlılıklar ve tanımlarından; ?İkinci Bölüm?de çalışmamızın yöntemini oluşturan araştırma modeli, evren ve örneklemle verilerin toplanmasından; ?Üçüncü Bölüm?de Selim Sabit Efendi?nin hayatı, eserleri ve Türk eğitim tarihindeki öneminden bahsettik. ?Dördüncü Bölüm?de ?Nahv-i Osmânî? adlı eseri Latin alfabesiyle Türkiye Türkçesine aktardık ve eserde geçen dil bilgisi terimlerini tespit ettikten sonra bunlara açıklama getirerek ?Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü? oluşturduk. Tez çalışmamızın sonuna eklediğimiz ?Kaynaklar? kısmında, çalışmamızda faydalandığımız eser ve dokümanların künyelerini verdikten sonra Cumhuriyet Dönemi?nden itibaren Türkçe ile ilgili yazılmış dil bilgisi kitaplarından bibliyografya denemesi yaptık. Ayrıca çalışmamızın son kısmaında ?Ekler? adı altında eserin orijinal metnine yer verdik.Anahtar Kelimeler: Selim Sabit, Nahv-i Osmânî, dil bilgisi terimleri, söz dizimi

In this study, we studied the course book ?Nahv-i Osmânî? written by Selim Sabit Efendi for secondary school students in 1881. In this book, the information about the syntax of Ottoman Turkish, noun phrases and gerundial is given comparatively according to their way of use in Turkish, Arabic and Persian.This study consists of four parts. We mentioned the problem, aim, importance, limitedness and definitions of the thesis in `The First Part?; the model of researching, gathering data by population and paradigm composing the method of the thesis in `The Second Part?; Selim Sabit Efendi?s life and works and his importance for History of Turkish Education in `The Third Part?. In ?The Fourth Part?, we translate Nahv-i Osmani into Turkish with Latin Alphabet and we determine the grammar terms and we write a `Grammar Terms Dictionary? explaining these terms. In the resources of the thesis study, after writing the work and documents we write bibliography of grammar books about Turkish from Republic Days. In addition to those, at the last part of our study called `appendix? we present the original form of the work.Key Words: Selim Sabit, Nahv-i Osmânî, grammar terms, syntax