Celali isyanlarından Canbolatoğlu Ali Paşa isyanı

Abstract

Bu, çalışmada Osmanlı Devleti'nde merkezi otoritenin zayıflamasıyla birlikte Osmanlı Anadolusunda meydana gelen Celali İsyanları ve Celali önderlerinden olan Canbolatoğlu Ali Paşa'nın faaliyetleri hakkında geniş bilgi verilerek Celâlî isyanlarını oluşturan temel faktörlere vurgu yapılmış, Canbolatoğlu Ali Paşanın amcasının öldürülmesini gerekçe göstererek öç almak için ayaklandıysa da kısa zamanda bölgede etkinlik kurmak isteyen Toskana ve Safevi Devletine yakınlaşması böylece isyanın ülkeler arası boyut kazanmasına değinilmiştir. Celali liderlerinin aksine Canbolatoğlu Ali Paşa'nın Suriye'de bir devlet kurmaya çalışması Osmanlı Devleti'nin isyanı tehlikeli bulmasına ve isyanı bastırmaya yönelik faaliyetlerini artırmasına öncelik vermesine neden olmuştur.Dönemin sadrazamı Kuyucu Murat Paşa'nın Halep'e gelmesi ve bölgede aldığı önlemlere dikkat çekilmiştir.Canbolatoğlu Ali Paşa İsyanına yönelik yabancı ve yerli kaynakların görüşleri analiz edilmiş, karşılaştırmalar yapılmış ve araştırmalarla desteklenmiştir. Canbolatoğlu Ali Paşa'nın Dürzi lideri Ma'anoğlu Fahreddin ile yaptığı ittifaklar ve Toskana Devleti'yle Osmanlı aleyhinde yaptığı antlaşmalar incelenmiş ve genel yargılara varılmıştır.Canbolatoğlu Ali Paşa'nın dürzilik inancı ile bağlantılarının bulunması çalışmamızda dürziliğin kökeni ve toplumu hakkında bilgi vermeyi zorunlu kılmıştır. Dürzilik geniş olarak ele alınmış ve özellikle Canbolatlar'ın Cebel-i Lübnan bölgesinde etkin olarak günümüzde de yaşadığı vurgulanmış ve halk tarafından sevilen liderleri olduğuna değinilmiştir.Anahtar Kelimeler: Halep, Canbolatoğlu Ali Paşa, Dürzi, Ma'anoğlu Fahreddin, Celali İsyanları.

In this study, together with the weakening of central authority in the Ottoman Empire, Ottoman Anatolia, celali revolts occurring in the status of Ali Pasha which is one of the leaders canbolatoglu, and Jalali, Ali Pasha's activities are given extensive information about the basic factors of celali rebellions canbolatoglu emphasis on Made Canbolatoglu, citing the murder of Ali Pasha's uncle rise up to take revenge as soon as possible so that activity in the region to Tuscany and wanting to start the rebellion to gain size among the countries of the Safavid state convergence are discussed. Unlike Jalali's leaders, Canbolatoglu Ali Pasha's attempt to establish a state in Syria has led the Ottoman state to consider the rebellion dangerous and prioritize increasing its activities to quell the rebellion.Kuyucu Murat Pasha, the grand vizier of the period, came to Aleppo and drew attention to the measures he took in the region. The views of foreign and domestic sources regarding the Canbolatoğlu Ali Pasha rebellion were analyzed, comparisons were made and supported by research. Canbolatoğlu Ali Pasha's alliances with Druze leader Ma'anoğlu Fahreddin and his treaties with the Tuscan state against the Ottomans were examined and general judgments were reached.Canbolatoğlu Ali Pasha's connections with the belief in Druze made it necessary to provide information about the origin and Society of Druze in our study. Druze has been widely discussed, and it has been emphasized that Canbolats are effectively living in the region of Gibraltar in Lebanon, and that they are their leader, who is well-liked by the people. Key words: Aleppo, Canbolatoğlu Ali Pasha, Dürzi, Ma'anoğlu Fahreddin, Jalali Uprisings.