Üniversite öğrencilerinin yeme farkındalığının üzerine bir araştırma

Abstract

Bu araştırmada öğrencilerde yeme tutumu ve yeme farkındalığının ölçülmesi ile beslenme dersi ile bilgilenmenin yanında öğrencilerin yeme farkındalığının değişiminin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, Eylül 2015-Mayıs 2016 tarihleri arasında Üsküdar Üniversitesi'nde okuyan öğrenciler arasından rastgele seçilen, yaşları 18-45 arasında olan 318 sağlıklı öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Öğrenciler, beslenme dersi alan ve almayan olarak ikiye ayrılmıştır. Öğrencilere kişisel ve sağlık bilgilerini içeren bir anket formunun yanında Savaşır ve Erol tarafından geçerlilik ve güvenilirlik araştırması yapılan Yeme Tutumu Testi (YTT-40) ile Köse ve arkadaşları tarafından Türkçe'ye uyarlanan Yeme Farkındalığı Ölçeği-30 (YFÖ-30) uygulanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 21.56±3.82 yıl olarak belirlenmiştir. Katılımcıların YTT-40 ortalama puanı 24.22±13.98 ve YFÖ-30 ortalama puanı 98.11±13.81 olarak bulunmuştur. Katılımcıların YFÖ-30 puanı arttıkça YTT-40 puanı azalmaktadır ancak bu ilişki önemsiz bulunmuştur (p>0.05). Kesme noktası olan YTT-40 puanlamalarında öğrencilerin %28.9'unun YTT-40 puanı 30 puandan yüksek bulunmuş olup, yeme bozukluğu riski taşımaktadır. Cinsiyete göre YTT-40 puan ortalamalarına bakıldığında ise erkekler (23.33±15.60) ile kadınlar (24.48±13.50) arasında istatistiksel olarak fark saptanmamıştır (p>0.05). Beden kütle indeksi hafif şişman-şişman sınıfındaki öğrencilerin YTT-40 puan ortalamaları diğer BKİ sınıflarına göre daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Öğrencilerin vücut ağırlığı ve BKİ değeri yükselirken yeme bozukluğu riski artmakta olup (r=0.112, p<0.05 ve r=0.139, p<0.05), yeme farkındalığı düşmektedir (p>0.05). Vücut ağırlığı ve BKİ ile YFÖ-30 alt faktörlerinden sadece yeme kontrolü arasında önemli bir ilişki saptanmıştır (r=-0.252, p<0.01 ve r=-0.208, p<0.01). Öğrencilerden vegan olanların %33.3'ü, besin seçimi olmayanların %26.4'ü ve kırmızı et tüketmeyenlerin %24.1'i yeme bozukluğu riski taşımaktadır (p<0.05). Uyku süreleri ve defekasyon sorunları arasındaki ilişki önemli bulunmuştur (p<0.05). Kadınların defekasyon sorunları erkeklerden daha yüksek olarak saptanmıştır (p<0.05). Katılımcıların yürüyüş durumuna göre dağılan YTT-40 puan gruplarında anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05). Yürüyüş durumları ile YFÖ-30 alt faktörlerinden sadece duygusal yeme arasında istatistiksel açıdan önemli bir ilişki saptanmıştır (r=-0.159, p<0.01). Defekasyon sorunu ile ölçekler arasındaki ilişkilerde YFÖ-30 puanı (r=0.173, p<0.01) ile pozitif, YTT-40 puanı (r=-0.136, p<0.05) ile negatif ilişki saptanmıştır. Defekasyon sorunu ile disinhibisyon, duygusal yeme ve enterferans faktörleri arasında negatif ilişki saptanmış (p<0.05), YFÖ-30 puan ortalamasının anlamlılığı daha yüksek bulunmuştur (p=0.002). Bu araştırmaya katılan öğrencilerin %31.1'i beslenme dersi almıştır. Beslenme dersi alan öğrencilerde YTT-40 puanı azalmakta, YFÖ-30 puanı ise artmaktadır ancak istatistiksel açıdan bu ilişki önemsiz bulunmuştur (p>0.05). Beslenme dersi alma durumu ile YFÖ-30 alt faktörleri arasında istatistiksel açıdan önemli bir ilişki bulunmamıştır (p>0.05). Sonuç olarak; beslenme dersleri öğrencilerin yeme tutumlarını ve farkındalıklarını olumlu yönde etkilemektedir. Bunun yanında yeme farkındalığının kazandırılması vücut ağırlığı yönetimine yardımcı olacaktır.Anahtar Kelimeler: Beslenme, duygusal yeme, tıkınırcasına yeme, obezite, farkındalıkBu araştırma projesi Üsküdar Üniversitesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu Başkanlığı'ndan onay almıştır.

Present study, it was aimed to examine the eating attitude and mindful eating of the students and to examine the change of mindful eating of the students besides informing with nutrition lesson. The study was executed by 318 healthy students aged 18-45 years, randomly selected among students studying at Uskudar University between September 2015 and May 2016. In addition to a survey form containing personal and health information of the students, the Eating Attitudes Test (EAT-40) was conducted by Savasir and Erol, and the Mindful Eating Questionnare-30 (MEQ-30) scale adapted Turkish Kose et al. The mean age of the participants' was 21.56 ± 3.82 year. The mean score of the participants' EAT-40 score was found to be 24.22 ± 13.98 and the mean score of the MEQ-30 was 98.11 ± 13.81. As the EAT-40 scores decreased, MEQ-30 scores increased, but this relationship was not statistically significant (p> 0.05) Eating disorder risk can be determined by 30 cut-off point in the EAT-40. It has been shown that 28.9% of students have an eating disorder risk. There was no statistically significant difference between men's (23.33 ± 15.60) and women's (24.48 ± 13.50) mean EAT-40 scores (p> 0.05). Overweight-obese group was found to be having higher YTT-40 scores than the other BMI classes (p <0.05). While the students' body weight and BMI increased, the risk of eating disorder increased (r = 0.112, p <0.05 and r = 0.139, p <0.05), and mindful eating decreased (p> 0.05). A significant relationship was found between weight, BMI and MEQ-30 subscales (r =-0.252, p <0.01 and r =-0.208, p <0.01). As food choices evaluated, 33.3% of students that is vegan, 26.4% of the students that have no food choice and 24.1% of the students that don't eat red meat were at risk of eating disorder (p <0.05). The relationship between sleep duration and defecation problems were found to be significant (p <0.05). Females' defecation problems were found to be higher than males (p <0.05). There was no statistically significant difference between the EAT-40 score groups according to walking status of the participants (p> 0.05). There was a statistically significant relationship between walking status and emotional eating that is one of MEQ-30 subscales (r = -0.159, p <0.01). Defecation problems and MEQ-30 score have positive correlation (r = 0.173, p <0.01) and negative correlation with EAT-40 score (r = -0.136, p <0.05). There was a negative correlation between compliance with defecation problems and disinhibition, emotional eating and ınterference sub-scales (p <0.05), while the mean of MEQ-30 score's significancy was higher than EAT-40 scores (p = 0.002). In this study, 31.1% of students who participated in this study took nutrition course. As having nutrition course, EAT-40 score decreased and the score of MEQ-30 increased (p> 0.05). There was no statistically significant relationship between the level of taking the course and EAT-40, MEQ-30 or the sub-scales of MEQ (p> 0.05). As a result of this study, nutrition lessons influence students' eating attitudes and mindful eating positively. In addition, gaining mindfulness of eating will be helping manage to weight status.Key words: Nutrition, emotional eating, binge eating, obesity, mindfulnessThis research project has been approved by Uskudar University Ethics Committee of Non-Interventional Studies Council.