Savunma sanayiinde tedarik sistemi ve Türkiye için öneriler

Abstract

SAVUNMA SANAYİİNDE TEDARİK SİSTEMİ VE TÜRKİYE İÇİN ÖNERİLER ÖZET Ülkemiz,değişen ve globalleşen dünyada, hem jeopolitik konumu hem de sürekli olarak savaşların ve çatışmaların gerçekleştiği bir coğrafyada bulunmanın da etkisi ile uluslararası arenada savunma teknolojilerine yatırım yapmak zorunda olan bir ülke konumundadır. Şu anda ve ileride ülkemize yönelik olarak gerçekleşen ve gerçekleşmesi muhtemel olan tehditlere karşı caydırıcı olabilmek için çok iyi eğitilmiş ve modern silahlar ile donatılmış silahlı kuvvetler ile birlikte güçlü ve özellikle de milli bir savunma sanayiine ihtiyaç bulunmaktadır. Savunma sanayiini diğer sanayi sektörlerinden ayıran bazı temel farklılıklar vardır. Bunlar;. Müşterinin tek müşterisi olan devlet olması,. Ürünlerinin güvenilir,emniyetli ve özelliklerinin gizli olmasının zorunluluğu. En son teknolojilerin uygulanması,. Savunma sanayii sektöründe hizmet gösteren şirketlerin büyük, güvenilir ve güçlü olmasının istenmesi Şeklinde sıralanabilir. xıSavunma sistemlerinin güvenilir,emniyetli ve özelliklerinin gizli olabilmesi için en büyük ilkemizin millilik olması gerektiği açıktır. Ama şunu da kabul etmek gerekir ki hiçbir ülkenin savunma sistemlerinin hepsini tek başına üretmesi mümkün değildir. Bu düşünceden hareketle savunma sanayiinde hedef millileşme olmalıdır. Yabancı ülkelerin şirketleri ile ilişkilerin bu ilkenin ve hedefin gözardı edilmeyeceği bir şekilde yürütülmelidir. Diğer ülkelerin yapısına bakılacak olursa zaten diğer gelişmiş ülkelerin uygulamaları da bu yöndedir.Devletler savunma sanayii sektörünü ister özel sektör olsun ister kamu olsun ; özel yasalarla ve tedarik işlevinin sağladığı güç ve kabiliyet ile kontrolleri altında tutmaktadırlar. Örneğin ABD ' de Başkan ve Kongre' nin savunma sanayiine yabancı sermayeyi sokmama yetkisi ve sorumluluğu bulunmaktadır. Avrupa ülkelerine bakacak olursak;. Savunma sanayilerini milli egemenliklerinin bir şartı olarak görmektedirler,. Teknolojilerinin milli bir şekilde geliştirilmesi ve milli bir teknoloji tabanı oluşturulmasını desteklemektedirler,. İhalelere yabancı şirketleri sokmamakta veya teknik şartnamelere konulan maddeler ile yabancı şirketlerin kazanma şansını ortadan kaldırmaktadırlar Avrupa ülkeleri gerek teknoloji üretebilecek ve rekabet koşulları altında ihracat yapabilecek büyük ve güçlü milli şirketlere sahip olabilmek, gerekse savunma sistemlerinin doğal olan gizliliğini koruyabilmek için savunma sanayiinin alt sektörlerinde belirli şirketleri milli ana yüklenici olarak desteklemekte ve bu şirketlerle yakın işbirliği yapmaktadır. Önemli ve kritik XIIsavunma sistemleri ihaleye çıkılmadan, çağrılan ana yüklenici şirketler ile yapılan pazarlık sonucu sözleşmeye bağlanmaktadır. Savunma sanayii sektöründe tedarik ile ilgili olarak ülkemiz tarih boyunca genel olarak dışa bağımlı bir politika izlemiştir. Ancak gerek bu süreçte yaşanan tatsız tecrübeler özellikle de Kıbrıs Harekatından sonra milli bir savunma sanayiinin gerekliliğine olan inancını sağlamlaştırmıştır. Bu noktada yapılması gereken bu konuda hem savunma sanayiine olan bakış açısı hem de tedarik sistemleri açısından çok uzun sürelerdir milli bir politikası olan ABD ve gelişmiş Avrupa ülkelerinin uygulamalarını incelemek bunun akabinde de bizim yapımıza uygun olan kısımlarını kendi sistemimizi oluşturmamızda kullanmak olmalıdır. Bu sistemin oluşturulmasında da ilk izlenmesi gereken yöntem Milli ana yüklenici şirket (national prime contractor) yapısının oluşturulması olmalıdır. X111

ACQUISITION SYSTEM FOR DEFENSE INDUSTRY AND PROPOSALS FOR TURKEY SUMMARY Investing in defenese technologies is an obligation for Turkey because of geopolitical position of the country and the unstable environment through the enduring conflicts. Turkey needs an excellently educated forces entirely equipped with modern armaments and particularly an authentic national defense industry in order to persuade against actual and probable threat. The defense industry presents special and self evident particularities which can be listed as below. The unique client is the state. The products must be safe, trustworthy and confidential. The latest technologies are used. Only big sized, trusty and solid companies can operate in this sector In order to attain the confidentiality and security of defense systems, the national character of this industry is clearly an imperative principle. Although, actually any country is obviously able to produce all defense systems by itself. Therefore,the nationalizing is the major objective for the Turkish defense industry and certainly a crucial point to be aware of while carrying out relations with foreigner companies. XIVWhen we survey the developed countries, their approach are naturally similar. States keep control on this sector through the legal regulations whether the sector is publicor private. In USA president and the Congress has the ability and the responsibility not to introduce foreign capital in defense industry. If we survey the European countries:. Defense industry is perceived as a part of the national independency.. States encourage the development of the technologies with a national approach and the construction of a national technology basis.. They don't allow foreign firms to participate in tenders or decrease their chances over elaborated specific technical tender clauses. European countries cooperate strongly with selected competitive companies of the defense sub sectors as national prime contractor. These companies are capable to produce technologies and export. By this collaboration they aim for strong national defense companies and they protect the natural confidentiality of their defense systems. Important and critical defense systems are not tendered but simply allocated to selected companies after negotiations. In the past, Turkey had a dependable defense politic concerning the provisioning by importing most of the materials. After unpleasant incidents and especially the Cyprus Conflict, Turkey believed tenaciously in the necessity of founding a national defense industry. At this point, analyzing the applications in USA and developed European countries, where the provisioning politics have been existing for a long time, and adapting necessary points in order to set up our system is fundamental. The fist phase in this process should be outlining the structure of national prime contractors. xv