Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Ağ toplumlarında dijital vatandaş olarak tanımlanan bireylere rehberlik edecek öğretmenlerin öncelikli olarak teknolojik becerilere sahip olmaları beklenmektedir. Bu beklenti doğrultusunda araştırmanın amacını Türkiye'deki üniversitelerin eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesine yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının ölçekten aldıkları puanların belirlenen değişkenler açısından incelenmesi oluşturmaktadır.Tarama modelinde olan çalışma 2010-2011 eğitim öğretim yılında iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde öğrenim gören 1063 öğretmen adayı ile ölçme aracının geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırmacı tarafından zaman ve maliyet açısından ekonomik, uygulamasının kolay ve puanlamasının pratik; geçerlik ve güvenirlik düzeylerinin yüksek olduğu yedi boyutlu bir ölçek geliştirilmiştir. İkinci aşamada Dijital Vatandaşlık Ölçeği'nin Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi'nde öğrenim gören 2200 öğretmen adayına uygulanarak dijital vatandaşlık düzeylerinde cinsiyet, yaş, ailesinin ortalama gelir düzeyi gibi özelliklere göre manidar farklılıklar olup olmadığının belirlenmesine yönelik bir çalışma yapılmıştır. Cinsiyetlere göre dijital vatandaşlık düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu ve bu farkında erkek öğretmen adayları lehine olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kadın öğretmen adaylarının dijital ortamların kullanımına yönelik teşvik edilmeleri ve cesaretlendirilmeleri ile bu farkın giderileceği düşünülmektedir. Dijital Vatandaşlık Ölçeği'ne göre örneklem kapsamındaki öğretmen adaylarının %0,36'sının aşırı zayıf, %33,32'sinin çok iyi düzey içerisinde yer aldığı görülmüştür. Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlığı yüksek bir biçimde yetiştirilmesi, teknolojinin usulüne uygun bir biçimde kullanılmasına öncülük edecektir. Dijital vatandaşlık konusunda yurt dışında ve yurt içinde yapılan çalışmaların yetersiz olması nedeniyle bu araştırmanın bu konuyla ilgili gelecekte yapılacak araştırmalara yön vereceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Dijital Vatandaşlık, Eğitim Fakültesi, Öğretmen Adayları, Ölçek Geliştirme, Teknoloji.

In cyber societies, teachers, who will guide people that are defined as digital citizens (netizens), are expected to have technological skills as a priority. In line with this expectation, the purposes of this study are developing a reliable and valid scale that could assess the digital citizenship levels of pre-service teachers in Turkey, and examining pre-service teachers? scores regarding pre-determined variables.This screening model study was carried out in two stages during the 2010-2011 school year. In the first stage, validity and reliability of the measurement tool was established with the data collected from 1063 pre service teachers studying in Gaziosmanpaşa University, School of Education. Researcher developed a seven-dimensional scale with high reliability and validity scores which is also time efficient, economical, and easy to score.In the second stage of the study Digital Citizenship Scale scores of 2200 pre service teachers from Karadeniz Technical University Fatih School of Education are compared based on variables such as gender, age, family average income level to determine if there are significant differences between groups. There was a significant difference between the level of digital citizenship of genders and it was in favor of male pre-service teachers. Researcher believes that by encouraging and supporting female teachers for the use of digital media this difference can be reduced. According to Digital Citizenship Scale scores of the sample pre service teachers 0.36 % of them were placed at the extremely poor level while 33.32% placed in a very good level. As a result, training teachers with high digital citizenship levels will lead to proper use of technology later on. I believe that this study will give direction to future research because of the lack of studies both domestic and abroad at the time of this study.Key Words: Cybercitizen, Developing Scale, Digital Citizenship, Faculty of Education, Netizen, Prospective Teachers, Technology.