Ders imecesinin matematik öğretmenlerinin problem çözme ortamlarında öğrencilerinin üstbilişlerini harekete geçirmeye yönelik davranışlarına etkisi

Abstract

Bu araştırma ile ortaokul matematik öğretmenleri ile yürütülen ders imecesi çalışmalarının, bu öğretmenlerin problem çözme ortamlarında öğrencilerinin üstbilişlerini harekete geçirmeye yönelik davranışlarına etkisini incelemek amaçlanmıştır. Literatür incelendiğinde öğretmenlerin, öğrencilerinin üstbilişlerini istenilen bir şekilde harekete geçirmelerinin ve öğrencilerin de problem çözme süreçlerinde bu şekilde başarılı olabilmelerinin ancak iyi düzenlenmiş bir öğrenme ortamı ile mümkün olacağı anlaşılmaktadır. Bu nedenle araştırmacı tarafından geliştirilen kılavuzun rehberliğinde 13 haftalık bir süreçte iki grupla ayrı ayrı ders imecesi çalışmaları yapılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını Kırşehir merkez ortaokullarında görev yapmakta olan 4 matematik öğretmeni oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen gözlem çizelgesi ve mülakatlar kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler ise nicel ve nitel veri analizi yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Böylece öğretmenlerin ders imecesi çalışmaları öncesi, sırası, sonrası ve izleme-değerlendirme süreçlerindeki durumları gözlemlenerek ve öğretmenlerle mülakatlar yapılarak araştırma problemine yanıt bulunmaya çalışılmıştır.Sonuçta ders imecesi çalışmalarının, öğretmenlerin problem çözme ortamlarında öğrencilerinin üstbilişlerini harekete geçirici birçok davranışını olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Fakat araştırma süresince öğretmenlerin, problem çözme ortamlarında tahmin etme becerisine hiç yer vermedikleri ve öğrencilere hazırladıkları planları uygularken çözüm için yaptıkları işlemlerin doğruluğunu değerlendirmelerine olanak tanımadıkları tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin, değerlendirme adımında yer alan birçok davranışa ve problem kurma etkinliklerine süreç içerisinde hiç yer vermedikleri görülmüştür.

The aim of the study is to investigate the effect of lesson study, applied with middle school mathematics teachers, to promote students' metacognitions in the problem solving environment. The related literature illustrated that the only way for teachers to activate students' metacognitions and to get good results in terms of students' achievement is to establish a well designed problem solving environment. As a result of this implication the researcher designed a guidance and used it with two different groups seperately during lesson study. This lesson study work took 13 weeks.Four mathematics teachers, working at middle schools in Kırşehir city center, participated this research. Observation charts and interviews, developed by the researcher, used as data collection tools. The acquired data were analyzed by using quantitative and qualitative data analysis methods. Thereby, the problem of the research is tried to be solved by observing the teachers' situation and interviewing with the teachers, in the period of monitoring-evaluation, and also before, during and after lesson study cycles.In conclusion, it is determined that the lesson study has positive effects on the behaviours of mathematics teachers, activating the students' metacognitions, in the problem solving environment. However, during the research sessions, it is confirmed that the teachers did not permit of the ability to estimate and did not give chances to the students for evaluating the correctness of the processes for solutions while applying the designed plans. Moreover, it is observed that the teachers did not rank much of the behavior taken place in looking back step and none of the behavior is stated in the problem posing activities, during the processes.