Grafik tasarım dersinde zihin haritası uygulamaları

Abstract

Bu araştırmanın amacı; zihin haritası tekniğinin `Grafik Tasarım` dersinde kullanılabilirliğini test ederek, öğretmen adaylarının teknikle ilgili düşüncelerini almaktır. Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneme modeli ile nitel veri birleşiminden oluşan karma araştırma modeli kullanılmıştır. Uygulama Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Resim-İş Öğretmenliği programında denenmiştir. Araştırma, Seçmeli Sanat Atölye (Grafik Tasarım) II dersinde normal öğretim ve ikinci öğretim gruplarında olmak üzere iki grup üzerinde yürütülmüştür. Normal öğretim öğrencileri kontrol, ikinci öğretim öğrencileri ise deney grubu olarak atanmıştır. Araştırma deney grubunda 28, kontrol grubunda ise 25 öğretmen adayı olmak üzere toplamda 51 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Elde edilen nicel veriler SPSS, nitel veriler ise NVivo programı ile analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda bulgu elde edebilmek için Atan (2007) tarafından beşli Likert tipinde geliştirilen `Grafik Tasarım Dersi Tutum Ölçeği` kullanılmıştır. Çalışmanın nitel yaklaşımla elde edilen veri kaynağını da görsel sanatlar öğretmen adaylarının süreçle ilgili açık uçlu sorulara verdikleri yazılı cevaplar oluşturmuştur. Araştırmanın sonuçlara göre düzenlenen zihin haritalarına dayalı öğrenmenin Görsel Sanatlar öğretmen adaylarının grafik tasarım dersine yönelik tutumlarını geliştirmede önemli bir etkisinin olduğu söylenebilir. Görsel sanatlar öğretmen adayları tekniği genel olarak beğenerek birçok açıdan faydalı bulmuşlardır. Zihin haritası tekniğinin grafik tasarım dersi açısından olumlu yönleri; öğrenmeyi kolaylaştırarak başarıyı arttırması, edinilen bilgilerin kalıcı olmasına katkı sağlaması, dersi zevkli hale getirmesi, belli bir düzen içermesi, özetleyerek bütünü daha rahat görmeyi sağlaması, derste yoğun faaliyetlere zemin hazırlaması, farklı örnekler içererek derse zenginlik katması, dersi görselleştirmesi şeklindedir. Genel olarak diğer derslerde ve seviyelerde uygulanabilir olduğunu düşünenlerin sayısı, uygulanamaz olduğunu düşünenlerin sayısından fazladır. Zihin haritası tekniğini diğer sınıf seviyelerinde uygulanabilir bulan öğretmen adayları katılımcıların çoğunluğunu oluşturmaktadır. Benzer şekilde ilerideki meslek yaşantısında zihin haritasını kullanmayı düşünen öğretmen adayları çoğunluktadır. Görsel Sanatlar öğretmen adayları, zihin haritalarından daha çok faydalanabilmek ve daha fonksiyonel hale getirebilmek adına; tekniğin kullanıldığı disiplinlerin ve derslerin yaygınlaştırılması, daha geniş zaman aralıklarında uygulanması, tekniğin uygulanışını kolaylaştırmak için her ders örnek zihin haritalarının gösterilmesi, konu yoğunluğunun azaltılması önerilerinde bulunmuşlardır.Anahtar kelimeler: Grafik Tasarım Eğitimi, Görsel Sanatlar Öğretmen Adayları, Zihin Haritası, Tutum

The purpose of this study is to get teacher candidates' opinions by testing the usability of the mind map technique in graphic design lesson. The mixture study model, consisting of pre-test/post-test experimantal type with control groups and the mixture of qualitative data, was used in this study. It was practised at Karadeniz Technical University,Faculty of Education,Department of Art Teacher Training. Survey was conducted,in Graphic Design II Lesson,on two groups that are day and evening courses. The studens of normal(daytime) education were promoted as control group and the others as experiment group. Survey was conducted on 28 teacher candidates in experiment group and 25 teacher candidates in control group corresponding to 51 teacher candidates. Quantitative data acquired was analysed with SPSS and qualitative data acquired was analysed with NVivo. Graphic Design Attitude Scale,which was enhanced by Atan(2007)in type of fivefold Likert,was used so as to get findings in the quantitative dimension of the study. The answers that the Art Teaching Training students gave to the open-ended questions related to the process comprises the data source of the study that was gained with qualitative approach,too. It can be said that learning based on mind maps organised in accordance with the results of the study has an important affect on improving Art teacher candidates' attitudes towards the Graph Design lesson. Visual Arts teacher candidates liked and found the technique beneficial in many respects. Positive sides of mind map tecnique in terms of graphic design lesson are that it enhances the success by simplifying learning, that it contributes to permanence of the gained knowledge, that it makes the lessons enjoyable, that it contains a certain order, that it provides us to see the whole by summarizing, that it lays the groundwork for intense activities, that it enriches the lessons involving different examples and that it creates visual impact. The number of those who think that is applicable in other lessons or levels is generally more than the number of those who think that is not. Teacher candidates who find that mind map tecnique is applicable in other lesson levels form the majority of the participants. Correspondingly,the number of teacher candidates who plan to use the mind map in their future career have a majority. Visual arts teacher candidates suggested generalizing of lessons and disciplines in which the technique is used, performing in long time intervals, showing sample mind maps in order to facilitate the appliance of the technique in every lesson, decreasing the the lesson density on behalf of utilizing the mind maps more and making it more functional or applicable.Key words: Graphic Design Education, Visual Arts Teacher Candidate, Mind Map, Attitude