Yetişkin bireylerde psikobiyotik özellik gösteren probiyotik besinlerin tüketimi ve mental sağlık arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma; yetişkin bireylerde psikobiyotik özellik gösteren probiyotik besinlerin tüketimi ve mental sağlık arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla planlanmıştır. Araştırma Konya il merkezinde yaşayan yaşları 21-59 arasında değişen 75'i kadın 46'sı erkek olmak üzere 121 yetişkin birey ile tamamlanmıştır. Araştırma kapsamında çalışmaya katılan bireylere 25 sorudan oluşan anket formu uygulanmıştır. Uygulanmış olan anket formu; sosyodemografik özellikler (yaş, cinsiyet vb.), yaşam biçimi ve sağlık durumu, probiyotik besinleri tüketim durumu, antropometrik ölçümler (boy, ağırlık, bel çevresi ), besin tüketim sıklığı, 24 saatlik besin tüketim kaydı ve bireylerin mental iyi oluş düzeylerini ölçmek amacıyla geliştirilen Warwick- Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği ile ilgili bilgiler olmak üzere 8 bölümden oluşmuştur. Çalışmaya katılan kadınların yaş ortalaması 34,84±10,15, erkeklerin ise 34,47±11,64 yıldır. Kadınların %68,4'ü probiyotik içeren besinleri tüketirken, %21,1'i tüketmediği ve %10,5'inin bu besinlerin neler olduğunu bilmediği, erkeklerin ise %71,4'ü probiyotik içeren besinleri tüketirken, %21,4'ünün tüketmediği ve %7,2'sinin bu besinlerin neler olduğunu bilmediği saptanmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin cinsiyete göre gıda takviyesi olarak probiyotik kullanım durumları değerlendirildiğinde; kadınların %26,7'sinin erkeklerin ise %15,2'sinin gıda takviyesi olarak probiyotik kullandıkları, kadınların % 73,3'ünün erkeklerin ise %84,8'inin gıda takviyesi olarak probiyotik kullanmadıkları saptanmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin cinsiyeti ile gıda takviyesi olarak probiyotik kullanım durumları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0,05). Araştırmaya katılan bireylerin Warwick- Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeğine vermiş oldukları cevaplara göre almış oldukları puanlar; kadınlarda ortalama 50,92±9,45 puan, erkeklerde ise ortalama 51,52±9,36 puandır. Bireylerin Yaşam Doyum Ölçeğine göre aldıkları ortalama puanlar kadın ve erkeklerde sırası ile 16,02±4,61 ve 14,65±4,99'dir. Gıda takviyesi kullanan katılımcıların Warvick- Edinburgh Ölçek ortalaması 56,19±8,68 olup cinsiyetle ölçek ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur(p>0,05). Yaşam Doyum Ölçeğiortalaması ise 18,70±3,73'dür ve cinsiyetle ölçek ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur (p>0,05). Gıda takviyesi kullanmayan katılımcıların Warvick- Edinburgh Ölçek ortalaması 49,70 ±9,12 olup Yaşam Doyum Ölçeğiortalaması 14,59±4,68 olarak saptanmıştır ve cinsiyet ile her iki ölçek ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur (p>0,05). Probiyotik besinleri tüketen bireylerin Warvick- Edinburgh Ölçek ortalaması 55,61±8,67 olup cinsiyetle ölçek ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur (p>0,05). Yaşam Doyum Ölçeğiortalaması ise 18,11±4,12'dir ve cinsiyetle ölçek ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur (p>0,05). Probiyotik besinleri tüketmeyen bireylerin Warvick- Edinburgh Ölçek ortalaması 49,26±9,08 olup Yaşam Doyum Ölçeğiortalaması ise 14,40±4,64'dır ve cinsiyet ile her iki ölçek ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur (p>0,05). Erkeklerde, Warwick- Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği ile enerji, emilebilen oligosakkarit, polisakkarit, selüloz, lignin, suda çözünen posa, suda çözünmeyen posa tüketimi arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,05). Kadınlarda, Yaşam Doyum Ölçeğiile posa, emilebilen oligosakkarit ve emilemeyen olisakkarit tüketimleri arasında pozitif yönde anlamlı bir korelasyon bulunmuştur (p<0,05). Erkeklerde, Yaşam Doyum Ölçeğiile enerjinin proteinden gelen % si, yağdan gelen % si, emilebilen oligosakkarit ve lignin tüketimi arasında pozitif yönde anlamlı bir korelasyon bulunmuştur (p<0,05). Warwick – Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği toplam puan ve Yaşam Doyum Ölçeğitoplam puan ile toplam probiyotik tüketimi arasındaki ilişki her iki cinsiyette de anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Sonuç olarak, probiyotik- prebiyotik özellik gösteren besinleri tüketenlerin veya gıda takviyesi olarak probiyotik kullanan bireylerin Warwick- Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeklerinden bu besinleri/takviyeleri tüketmeyenlere daha yüksek puan elde ettikleri saptanmıştır. Toplum genelinde bireylerin prebiyotik ve probiyotik besinler konusundaki bilgi düzeylerinin arttırılmasına yönelik farkındalık çalışmalarının yapılmasının gerekli olduğu düşünülmektedir. Buna ek olarak probiyotiklerin mental sağlık üzerine etkilerini araştıran daha büyük örneklemli araştırmaların yapılması önemlidir.

The aim of this study is to investigate the relationship between between adults' mental health and the consumption of probiotic nutrients which shows psychobiological characteristics. The study was completed with 121 adults living in the city center of Konya, whose ages ranged from 21 to 59, with 75 female and 46 male. A questionnare form with consisting of 25 questions was applied to the individuals who participated in the study. The questionnare form consisted of 8 sections which are the socio-demographic characteristics (age, sex, etc.), probiotic nutrient consumption status, anthropometric measurements (height, weight, waist circumference), food frequency questionnaire form, 24-hour food consumption record, The Warwick-Edinburgh Mental Well-being Scale and Satisfaction With Life Scale that developed for the aim of measuring the level of individuals' mental well-being. The average age of women participating in the study was 34,84 ± 10,15 years, while the age of men was 34,47 ± 11,64 years. 68.4% of women consumed probiotic-containing foods, 21.1% did not consume and 10.5% did not know what these foods were, 71.4% of males consumed food containing probiotics, 21.4% did not consume and 7.2% did not know what these foods were. 26,7% of women and 15,2% of men use probiotics as a food supplement, 73,3% of women and 84,8% of men did not use probiotics as a food supplement. There was no significant relationship between the gender of the participants and probiotic use as a food supplement (p> 0.05). According to Warwick-Edinburgh Mental Well-being Scale; the mean score of the women were 50.92 ± 9.45 points and the mean score of men were 51.52 ± 9.36 points. The average scores of the individuals according to the Life Satisfaction Scale were 16.02 ± 4.61 and 14.65 ± 4.99 in males and females, respectively. The mean Warvick-Edinburgh scale point of the participant who used probiotics supplements was 56.19 ± 8.68 and there was no statistically significant relationship between gender and the mean scores (p> 0.05). The mean of Life Satisfaction Scale point of the participant who used probiotics supplements were 18,70 ± 3,73 and there was no statistically significant relationship between gender and mean scores (p>0,05). The mean Warvick-Edinburgh Scale of Life Satisfaction Scale were respectively 49,70 ± 9,12 and 14,59 ± 4,68. The mean Warvick-Edinburgh scale of the individuals consuming probiotic foods were 55,61 ± 8,67 and there was no statistically significant relationship between the gender and the mean scores (p> 0,05). The mean of Life Satisfaction Scale of the individuals consuming probiotic foods were 18,11 ± 4,12 and there was no statistically significant relationship between gender and mean scores (p> 0,05). The mean point Warvick-Edinburgh and Life Satisfaction Scale of the individuals who did not consume probiotic nutrients respectively were 49.26 ± 9.08 and 14.40 ± 4.64, and there was no statistically significant relationship between the gender and two scale means (p>0,05 ). In males, a significant relationship was found between the Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale and energy, oligosaccharide absorbable, polysaccharide, cellulose, lignin, water-soluble pulp, water-insoluble pulp consumption (p<0,05). In women, there was a significant relationship between Life Satisfaction Scale and fiber, oligosaccharide absorbable and polysaccharide non absorbable consumption (p<0,05). In males, the protein %, fat %, oligosaccharide absorbable and lignin consumption were positively significantly correlated with the Life Satisfaction Scale (p<0,05). The relationship between the total score of the Edinburgh - Edinburgh Mental Well - being Scale and the total score of the Life Satisfaction Scale and total probiotic consumption was found to be significant in both genders (p<0,05). As a result, it was determined that those who consumed probiotic-prebiotic foods or used probiotics as a food supplement achieved higher scores from the Warwick-Edinburgh Mental Well-being Scale and Life Satisfaction Scale than the participants who not consumed. It is believed that create awareness studies should be conducted to increase the knowledge level of individuals about prebiotic and probiotic foods. In addition, it is important to carry out larger sample studies investigating the effects of probiotics on mental health.