Fen bilgisi öğretmenlerinin öz yeterliklerinin özel alan yeterlikleri bağlamında tespiti

Abstract

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), eğitim siteminin hedeflerine ulaşması, başarılı öğrenim çıktılarının elde edilmesi ve öğretmenlerin niteliklerinin artırılması amacıyla, gelişim hedeflerini ifade ettiği özel alan yeterliklerini öğretmenlere rehber olarak sunmuştur. Bu bağlamda hazırlanan Fen Bilgisine yönelik özel alan yeterlikleri, fen eğitiminin niteliğinin artırılması, öğrencilerin çekindikleri fen dersine karşı aktif öğrenme ortamlarının oluşturularak anlamlı öğrenmenin sağlanmasında öğretmenlerin sahip olması gereken performans göstergelerini içermektedir. Öğretmenlerin bu gelişim hedeflerini davranış haline getirebilmesi için, bu hedefleri gerçekleştirmeye yönelik inançlarının yüksek olması gerekmektedir. Öz yeterlik inancı yüksek olan öğretmenlerin performans göstergelerini gerçekleştirmeye yönelik daha istekli olacakları söylenebilir. Bu doğrultuda, hizmetteki öğretmenlerin özel yeterlik alanlarına yönelik öz yeterliklerinin tespiti ile onların belirlenen gelişim hedeflerini gerçekleştirmelerini kısıtlayan etkenlerin bilinmesinin, alınacak önlemlerin belirlenmesine fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışma, Fen Bilgisi öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarını özel alan yeterlikleri bağlamında belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma, Trabzon ilinde görev yapan ölçeği yanıtlayan 91 ve mülakatların yürütüldüğü 18 Fen Bilgisi öğretmeni ile yürütülmüştür. Karma yöntemin kullanıldığı çalışmada veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen Özel Alan Yeterliklerine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği ve yarı yapılandırılmış mülakattan elde edilmiştir. Ölçekten elde edilen verilerde, öğretmenlerin öz yeterlik inançlarının demografik değişkenlere göre anlamlı fark göstermediği belirlenirken; mülakat verilerinde ise, öğretmenlerin genellikle öğretimi destekleme temasına uygun ifadelere yer vermişlerdir. Bu bağlamda, öğretmenlerin öz yeterlik inançlarının öğretime katkı yapmak odaklı geliştiği ve öz yeterliklerinin daha fazla çevresel faktörlerin etkisinde kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara bağlı olarak, farklı alanlarda görev yapan öğretmenlerin öz yeterlikleri hakkında fikir sahibi olabilmek adına bu alanlarda da bu tür çalışmaların yapılması önerilmektedir.

The Ministry National Education had presented the specific field competencies where the development goals were stated, on the purpose of attain the goals of education system, acquiring successful learning outcomes and increasing the quality of the teachers, as a guide to the teachers. Specific Field Competencies which was prepared in this regard, involve performance indicators that teachers should have in order to increase the quality of science education and provide meaningful learning toward science class where students abstain, by building active learning environment. The beliefs of teachers aimed at the implementation of development goals should be high in order that teachers render these goals into behavior. This case it can be say that teachers who have high self-efficacy belief are more eager to realize the performance indicators. In this direction, the determination of self-efficacy of in-service teachers toward specific field competencies and the recognition of the factors that restrict the teachers from implementation of development goals avail the determination of actions to be taken. This study was done on the purpose of determination of self-efficacy beliefs of science teachers in the context of specific field competencies. The study was conducted with in-service science teachers among where 91 teachers replied the scale and 18 teachers attended the interviews. In this study which was a mixed method study, the data collected with the Self-Efficacy Toward Specific Field Competencies Scale which was developed by the researcher and the semi-structured interviews. It was specified from the scale that self-efficacy beliefs of teachers were not significantly different in terms of demographic variables and it was seen from the interviews that teachers build up codes generally specific to the supporting the learning theme. In this regard, it was come through that self-efficacy beliefs of the teachers develop focusing on contributing to learning and their self-efficacies were more influenced by environmental factors. Depending on the results obtained from the study, it was suggested that this kind of studies should be done with the teachers from different fields in order to have an idea of the self-efficacy of the teachers from different fields.